Η ημικρανία είναι γένους θηλυκού κυριολεκτικά και μεταφορικά, συντροφεύει εκατομμύρια γυναίκες σε όλον τον κόσμο περιστασιακά ή και μόνιμα. Οι έρευνες ανά τον κόσμο δείχνουν ότι η ημικρανία αποτελεί τροχοπέδη σε μια φυσιολογική ζωή. Επηρεάζει το 10% περίπου του πληθυσμού, ενώ η πλειοψηφία των πασχόντων είναι γυναίκες – η αναλογία είναι τρεις γυναίκες προς έναν άνδρα – από τις οποίες οι μισές σχετίζουν τις ημικρανίες με τον ορμονικό τους κύκλο.
Το πρόβλημα μπορεί να αρχίσει από την παιδική ηλικία, την εφηβεία ή την ενηλικίωση. Γενικά όμως παρουσιάζεται συχνότερα σε ανθρώπους ηλικίας 25 έως 55 χρονών.
Η νόσος μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες καθώς εμφανίζεται σε ποσοστό 60-80% και σε στενά συγγενικά πρόσωπα.
Είναι μια νευροαγγειακή διαταραχή του εγκεφάλου η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια, πολλές φορές ιδιαίτερα έντονης κεφαλαλγίας. Τα επεισόδια διαρκούν συνήθως από τέσσερις ως και 72 ώρες, ενώ τον έντονο πονοκέφαλο συνοδεύουν ναυτία, έμετος, φωτοφοβία ή φωνοφοβία.
Αυτό που έχουν εντοπίσει οι ειδικοί ως σήμερα είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες που φαίνεται να συνδέονται με την εμφάνιση ημικρανίας όπως:
- η κληρονομικότητα
- το στρες
- οι ορμόνες στις γυναίκες.
- η κακή ποιότητα ύπνου.
- η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, η σοκολάτα, είδη τυριών.
- το να παραμένει το άτομο νηστικό επί πολλές ώρες.
Το κύριο σύμπτωμα της ημικρανίας είναι ο πονοκέφαλος. Στα 2/3 των περιπτώσεων ο πονοκέφαλος εντοπίζεται στο μισό του κεφαλιού, συνήθως πίσω από το ένα μάτι, ενώ στο υπόλοιπο 1/3 εντοπίζεται σε ολόκληρο το κεφάλι. Ο πόνος είναι πολύ έντονος και αφόρητος. Οι περισσότεροι άρρωστοι έχουν την αίσθηση ότι κάποιο σφυρί κτυπάει το κεφάλι τους από μέσα ρυθμικά, στη συχνότητα του σφυγμού τους.
Ο πόνος που συνδέεται με τις ημικρανίες περιγράφεται ως:
- Σφύζων, παλλόμενος πόνος με τη μορφή ρυθμικών χτυπημάτων μέσα στο κεφάλι.
- Συχνότερα, αλλά όχι υποχρεωτικά, εντοπίζεται στη μία πλευρά του κεφαλιού. Συνήθως γύρω από την περιοχή των κροτάφων, μπορεί όμως να εντοπίζεται σε οποιοδήποτε τμήμα του προσώπου ή του κρανίου.
Τα συμπτώματα που τον συνοδεύουν περιλαμβάνουν:
- Δυσανεξία στο φως, τους ήχους, τις οσμές ή την κίνηση.
- Ναυτία και εμετό.
- Μειωμένη λειτουργικότητα.
Τα πρόδρομα συμπτώματα
Κατά τη φάση αυτή, που προηγείται του πονοκέφαλου από αρκετές ώρες μέχρι 1-2 ημέρες, ο άρρωστος αισθάνεται πολύ κουρασμένος ή χασμουριέται συνεχώς ή είναι πολύ ενεργητικός και τελειώνει τις δουλειές του στο μισό χρόνο απ’ ότι συνήθως χρειάζεται. Άλλοι πάλι ασθενείς αισθάνονται μια ακαταμάχητη επιθυμία για κάποια τροφή, ιδιαίτερα για γλυκά. Τα παραπάνω είναι προειδοποιητικά σημεία που πολλοί ασθενείς τα έχουν επισημάνει και γνωρίζουν ότι μετά από μερικές ώρες θα εμφανισθεί η κρίση της ημικρανίας.
Οι ημικρανίες έχουν δύο τύπους:
- Αυτές χωρίς «αύρα» (αφορούν 9 στους 10 ασθενείς) και παρουσιάζουν σοβαρό παλμικό πονοκέφαλο που συνήθως γίνεται αντιληπτός στη μια πλευρά του κεφαλιού με συμπτώματα όπως η απώλεια της όρεξης, η ναυτία, ο έμετος, η απέχθεια προς το φαγητό, η δυσκοιλιότητα ή η διάρροια, ενώ επιδεινώνεται από το φως, τους ήχους, το περπάτημα, το βήχα, το σκύψιμο κ.ά. Στη φάση αυτή ο άρρωστος προτιμάει να παραμένει ξαπλωμένος σε ένα ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο σταματώντας κάθε δραστηριότητα.
- Αυτές με «αύρα» που χαρακτηρίζονται από διαταραχές της όρασης – λάμψεις, μαύρα σημεία ή μυρμήγκιασμα στα άκρα. Διαρκούν επί 22 ώρες κατά μέσον όρο, ενώ οι ασθενείς εμφανίζουν περίπου 13 κρίσεις τον χρόνο. Μετά την πάροδο του πονοκέφαλου ο άρρωστος αισθάνεται εξάντληση και υπνηλία που μπορεί να φθάνει μέχρι και λήθαργο.
Tροφές που μπορούν να προκαλέσουν ημικρανίες:
- Πολύ ώριμα τυριά (π.χ. τσένταρ, μοτσαρέλα, παρμεζάνα, ροκφόρ, γραβιέρα, κασέρι, έμενταλ, γκούντα).
- Τροφές που περιέχουν τυραμίνη, στις οποίες περιλαμβάνεται το κόκκινο κρασί, τα καπνιστά ψάρια, το συκώτι του κοτόπουλου, τα κίτρινα τυριά.
- Φασόλια, κουκιά
- Ξηροί καρποί
- Mπανάνες, σύκα και σταφίδες (υπερώριμα)
- Eσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ)
- Eπεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά και φαγητά εστιατορίου που ενδεχομένως περιέχουν γλουταμινικό μονονάτριο (MSG).
- Kατεργασμένα-τυποποιημένα κρέατα, αλλαντικά, hotdogs και κρέατα που περιέχουν νιτρώδη συντηρητικά.
- Aσπαρτάμη στα προϊόντα διαίτης (light)
- Kαφές, τσάι και αναψυκτικά τύπου cola
- Σοκολάτα
- Aλκοολούχα ποτά (κόκκινο κρασί, μπύρα, σαμπάνια)
- Προϊόντα με μαγιά
- Κρεμμύδια
Με την Φυσιοπαθητική το πρόβλημα της ημικρανίας αντιμετωπίζεται ολιστικά λαμβάνοντας υπ’ όψη την ιδιαιτερότητα του κάθε ατόμου.
Το συνηθέστερο αίτιο ημικρανίας είναι το άγχος. Παραδείγματα ανθρώπων που υποφέρουν από ημικρανία, είναι τα άτομα που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις ευθύνες τους, με αποτέλεσμα να βιώνουν μια συνεχή στρεσσογόνο κατάσταση ή τα άτομα που είναι υπερευσυνείδητα και τελειομανείς.
Η ρεφλεξολογία μπορεί να ανακουφίσει άμεσα μια κρίση ημικρανίας, αλλά κατά κύριο λόγο βοηθά προληπτικά, αποφορτίζοντας τον οργανισμό από την ένταση και ενισχύοντας την άμυνά του.
Με την ρεφλεξολογία χαλαρώνει το νευρικό σύστημα, ενισχύεται η αυτοπεποίθηση του ατόμου, βελτιώνεται η κυκλοφορία και ακόμα ενεργοποιούνται τα απεκκριτικά όργανα για την απομάκρυνση των τοξινών που επιβαρύνουν τον ανθρώπινο οργανισμό και ιδιαίτερα τον εγκέφαλο.
Υπάρχουν ορισμένα σημεία-κλειδιά που πιέζοντάς τα δυνατά, βελτιώνουν τον πόνο. Πιέζουμε το χέρι ή το αυτί που βρίσκεται προς την πλευρά του κεφαλιού που πονάει.
Τα δάχτυλα του χεριού: Πιέζουμε με κυκλικές κινήσεις τα δάχτυλα του χεριού ένα-ένα, τόσο κατά μήκος τους όσο και στα πλάγια. Διατηρούμε την πίεση για 1′. Τα δάχτυλα αντιστοιχούν στο κεφάλι και η βάση των δαχτύλων στον αυχένα. Εάν η ημικρανία εντοπίζεται στην πρόσθια πλευρά του κεφαλιού, επιμένουμε περισσότερο στην περιοχή κοντά στο νύχι, καθώς και πάνω σε αυτό.
O λοβός του αυτιού: Με το δείκτη και τον αντίχειρα, πιέζουμε δυνατά, το λοβό του αυτιού για 40″ κάνοντας κυκλικές κινήσεις . O λοβός αντιστοιχεί στο κεφάλι. Εάν ο πόνος εντοπίζεται στο πρόσθιο μέρος του κεφαλιού, τότε πιέζουμε προς τη μέσα πλευρά του λοβού, προς το μάγουλο.
O αντίχειρας: Πιέζουμε δυνατά για 1′ τη βάση του νυχιού, καθώς και την έξω πλάγια πλευρά του αντίχειρα στο ύψος του νυχιού, αλλά και λίγο πιο κάτω. Αφήνουμε το δάχτυλό να πιέσει κάθε «λακκουβίτσα» που θα συναντήσει στην πορεία του. Η περιοχή αυτή αντιστοιχεί στον αυχένα.
Η Αρωματοθεραπεία μπορεί επίσης να εφαρμοστεί με κατάλληλα αιθέρια έλαια ή άλλη μάλαξη.
Oρισμένα αιθέρια έλαια μπορούν να ανακουφίσουν άμεσα από τον πόνο της ημικρανίας, επειδή έχουν, ηρεμιστική, αναλγητική και καταπραϋντική δράση, όπως:
- Η Λεβάντα
- Το Χαμομήλι
- Το Περγαμόντο
- Η Μαντζουράνα
- Η Λουίζα
Για τοπική εφαρμογή, 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας σε ένα φλυτζάνι λάδι και κάνουμε ελαφρό μασάζ στην περιοχή του αυχένα και στα μηνίγγια.
Τα Βότανα μπορεί να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις ημικρανίες. Συστήνονται χαλαρωτικά και νευροτονωτικά βότανα όπως:
- Ο Λυκίσκος έχει κυρίως ηρεμιστική δράση αλλά δρα και σαν υπνωτικό, αποτελεσματικός στην ανησυχία, στις κρίσεις άγχους και στον ανήσυχο ύπνο.
- Η Σκουτελάρια είναι αποτελεσματική σαν καταπραϋντικό, αντισπασμωδικό και τονωτικό. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της ανησυχίας, νευρικότητας, κατάθλιψης, αϋπνίας, των πονοκεφάλων και ημικρανιών.
- Η Βερβένα έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για την ενίσχυση του νευρικού συστήματος, για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και της νευρικής εξάντλησης. Είναι αποτελεσματική στις ημικρανίες και στους πονοκεφάλους νευρικής προέλευσης και ηπατικής συμφόρησης.
- Η Πασιφλόρα Τα φύλλα της πασιφλόρας είναι πλούσια σε φλαβονοειδή. Είναι ένα βότανο με κατευναστικές, αντισπασμωδικές και ηρεμιστικές ιδιότητες και δεν συνιστάται, με αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
- Το Τίλιο Τα άνθη και τα φύλλα του τίλιου έχουν ηρεμιστική και αντισπασμωδική δράση. Βοηθά στη χαλάρωση και μειώνει την ένταση.
- Η Βαλεριάνα Η ρίζα της βαλεριάνας έχει παυσίπονη και υπναγωγό δράση, βελτιώνει την πέψη, μειώνει την πίεση και δρα ως σπασμολυτικό των μυών δεν συνιστάται με υπνωτικά φάρμακα.
- Το Μελισσόχορτο Το βότανο αυτό καταπραΰνει το νευρικό σύστημα. Έχει ηρεμιστικές και αντισπασμωδικές ιδιότητες.
- Το Tanacetum parthenium (χρυσάνθεμο) είναι αποτελεσματικό σε πολλές περιπτώσεις ημικρανιών.
- Το Τζίνσενγκ οι δυναμωτικές και τονωτικές του ιδιότητες το κάνουν πολύτιμο τονωτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Βοηθά όσους πάσχουν από αναιμία, αδυναμία, εξάντληση, ανορεξία, κατάθλΙψη, έχει την φήμη ότι δρα αμέσως κατά του άγχους.
Πολλές γυναίκες υποφέρουν από ημικρανίες κατά την περίοδό τους ή ίσως με την εμμηνόπαυση. Στις περιπτώσεις αυτές υποκρύπτεται συνήθως ορμονική ανισορροπία.
Τα Βότανα που εξισορροπούν το γυναικείο ορμονικό σύστημα είναι:
- Η Λυγαριά (agnus castus) τονώνει και ομαλοποιεί την λειτουργία της υπόφυσης.
- Η Cimicifuga racemosa αντισπασμωδικό, χρησιμοποιείται για πόνους περιόδου. Ανακουφίζει από τις εξάψεις της εμμηνόπαυσης. Ελαφρύ καταπραϋντικό.
- Η Διοσκορέα αντισπασμωδικό, αντιφλεγμονώδες, χρησιμοποιείται για επώδυνες εμμηνορρυσίες, πόνους στις ωοθήκες.
Είναι γνωστό ότι η κακή πεπτική λειτουργία ευθύνεται για την εμφάνιση της ημικρανίας. Το συκώτι εμφανίζει συχνά συμφόρηση στα άτομα που υποφέρουν από ημικρανίες, γι’ αυτό πρέπει να γίνει καθαρισμός του συκωτιού και τόνωση του πεπτικού συστήματος.
Τα Βότανα που βοηθούν στην αποτοξίνωση του συκωτιού είναι:
- Το Ταραξάκο ισχυρό διουρητικό με μεγάλη περιεκτικότητα σε κάλιο.
- Χολαγωγό, για φλεγμονή και συμφόρηση του συκωτιού και της χοληδόχου κύστεως.
- Η Βερβερίδα, προκαλεί την ροή της χολής και τονώνει την λειτουργία του συκωτιού.
- Η Γλυκύριζα ειδικό για την ανεπάρκεια των επινεφριδίων, καθαρτικό.
- Το Τζίντζερ τονωτικό,χρησιμοποιείται για την ναυτία, βοηθάει στην χρήση άλλων βοτάνων.
- Η Γεντιανή προάγει την παραγωγή γαστρικών υγρών και της χολής.
Ομοιοπαθητική
O στόχος της ομοιοπαθητικής αγωγής είναι η σταδιακή μείωση της έντασης και της συχνότητας των κρίσεων της ημικρανίας με σκοπό αυτές να σταματήσουν εντελώς. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα, δρουν «ενεργειακά», ενισχύοντας τις δυνάμεις του οργανισμού. Η σωστή επιλογή του ομοιοπαθητικού φαρμάκου εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του ασθενούς και αυτά που χορηγούνται συχνότερα είναι:
- Belladona: Η κλασική εικόνα για τη χορήγηση της Belladonna είναι η έξαψη στο κεφάλι και τα κρύα άκρα. O πόνος εντοπίζεται κυρίως στη δεξιά μεριά του κεφαλιού. O ασθενής ενοχλείται από το φως και το θόρυβο. Θέλει να ξαπλώνει, όσο διαρκεί η κρίση. Ανακουφίζεται με κρύα επιθέματα.
- Lachesis: O πόνος της ημικρανίας εντοπίζεται στην αριστερή πλευρά του κεφαλιού. O πάσχων νιώθει ότι του ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι και θέλει δροσερά επιθέματα. Βρίσκεται σε υπερένταση και νιώθει έντονη την ανάγκη να φλυαρεί, προκειμένου να εκτονώσει την ένταση που νιώθει.. Η Lachesis δίνεται συχνότερα σε γυναίκες.
- Spingelia: O πόνος εντοπίζεται στην αριστερή πλευρά του κεφαλιού, κυρίως πίσω από το αριστερό μάτι, και αντανακλάται στον αυχένα. Το πρόσωπο είναι χλωμό και ο πάσχων κρυώνει και έχει τάση για εμετό.
- Sanguinaria: O πόνος της ημικρανίας εντοπίζεται πίσω από το δεξί μάτι και αντανακλά στον αυχένα. O πάσχων έχει τάση για εμετό και δυσφορεί με τη ζέστη.
- Pulsatila: Θεωρείται γυναικείο φάρμακο. Συνήθως, η ημικρανία παρουσιάζεται μετά από μια στενοχώρια ή εξαιτίας της έκθεσης στον ήλιο ή σε έναν κλειστό χώρο και η πάσχουσα νιώθει καλύτερα όταν βρεθεί σε πιο δροσερό περιβάλλον.
- Lycopodium: O πόνος της ημικρανίας εντοπίζεται στη δεξιά πλευρά του κεφαλιού και διαχέεται σε όλο το κεφάλι. Η κρίση εκδηλώνεται τις απογευματινές ώρες μεταξύ 15.00 και 20.00. Συχνά ο πάσχων έχει και πεπτικά προβλήματα (φουσκώματα).
- Άλατα Schuessler
- Magn. Phos φωσφορικό μαγνήσιο πολύ χρήσιμο για την αντισπασμωδική δράση του πάνω στο δίκτυο των αγγείων.
- Kali Phos φωσφορικό κάλιο για την τονωτική δράση του στο νευρικό σύστημα.
Συμπληρώματα διατροφής
Έχει παρατηρηθεί ότι τα μειωμένα επίπεδα μαγνησίου στο αίμα σχετίζονται με την εμφάνιση ημικρανιών, καθώς και ότι η ριβοφλαβίνη (βιταμίνη B2) μπορεί να μειώσει την ένταση των κρίσεων της ημικρανίας. Συμπληρώματα μαγνησίου και ριβοφλαβίνης δίνονται σε ασθενείς στο πλαίσιο της πρόληψης.
Tροφές πλούσιες σε μαγνήσιο είναι οι ξηροί καρποί, τα λαχανικά, τα δημητριακά και τα θαλασσινά.
Πηγές της ριβοφλαβίνης είναι, το αυγό, τα μανιτάρια, τα λαχανικά και τα δημητριακά.
Όσον αφορά τον κοινό πονοκέφαλο, το τζίντζερ και το ginkgo biloba θεωρούνται ευεργετικά. Βιταμίνη C ισχυρό αντιοξειδωτικό, βελτιώνει την κυκλοφορία. Βιταμίνη Ε βελτιώνει την κυκλοφορία. Τα ω-λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για τα εγκεφαλικά κύτταρα, σαν αντιφλεγμονώδη ενεργούν ανασταλτικά στη στένωση των αιμοφόρων αγγείων.
Ο ρόλος της διατροφής
Aρκετές είναι οι τροφές που ανοίγουν την πόρτα στις ημικρανίες. Oι πιο συνηθισμένες είναι τα αλλαντικά, τροφές που προέρχονται από ζύμωση, όπως το ψωμί, το τυρί, η μπύρα, το κόκκινο κρασί, αλλά και η καφεΐνη. Aυτό δεν σημαίνει πως ο καθένας μας δεν έχει τις δικές του ευαισθησίες. Οι τροφικές αλλεργίες που συχνά συνδυάζονται με την ημικρανία, είναι μια ένδειξη αδυναμίας της πεπτικής λειτουργίας όπως και η ανισορροπία των μετάλλων, που προκαλεί νευρικό σπασμό, είναι δυνατόν να οφείλεται στην ελλιπή απορρόφησή τους από τον οργανισμό. Πρέπει να αποφεύγονται οι τροφές που θεωρούνται περισσότερο αλλεργιογόνες όπως: κόκκινο κρέας, σοκολάτα, λευκή ζάχαρη, μαγιά, τουρσιά.
Συμπέρασμα
Οι εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισης των ημικρανιών, μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά και να δώσουν οριστικές λύσεις στο πρόβλημα, δεδομένου ότι οι ημικρανίες και άλλες μορφές κεφαλαλγίας, χαρακτηρίζονται από υπερβολική τάση, σύσφιξη δηλ. των μυών του αυχένα και των κροτάφων.
Παρακαλούμε να συζητήσετε το πρόβλημά σας με τον ειδικό, ο οποίος θα αξιολογήσει την κατάστασή σας, ειδικά αν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή.
Μαίρη Φραγκάκη
Ιατρικός Βιολόγος, Φυσικοπαθητικός
Στέλλα Καζίκα
Ομοιοπαθητικός Ιατρός