ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι είναι με απλά λόγια αυτό το Αγιουρβεδικό σύστημα; Τι σημαίνει “Ayurveda”;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι εύκολο να προσεγγίσει κανείς το θέμα εάν ξεκινήσει… από την αρχή, δηλαδή από το τι σημαίνει αυτός ο όρος.
Η λέξη “Ayurveda” αποτελείται από δύο συστατικά:
- AYUS = Ζωή, Ζωτική Δύναμη, Υγεία
- VEDA = Ολοκληρωμένη Γνώση, Επιστήμη
Με τον όρο λοιπόν αυτόν που πρακτικά σημαίνει “Η επιστήμη της Ζωής”, ή “Η Γνώση της Ζωής” υπονοείται ένα σύστημα το οποίο κατ’ αρχήν δεν έχει τίποτα να κάνει με ασθένεια και θεραπεία! Όπως εύκολα μπορεί να παρατηρήσει κανείς, στο όνομά του δεν υπάρχει κάποιο συστατικό που να παραπέμπει σε ένα “πάθος”, όπως συμβαίνει με την ομοιο-παθητική, αλλο-παθητική, κλπ., ούτε όμως και κάποια θεραπεία, όπως είναι η βοτανο-θεραπευτική, η φυτο-θεραπεία, η φυσιο-θεραπεία, και τα σχετικά.
Ο Ayurveda μιλάει για την ίδια τη Ζωή, για την όλη Δημιουργία, για το πώς ξεκίνησε και φτιάχτηκε το Σύμπαν και ο Άνθρωπος. Συνεχίζει με στοιχεία για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων και την κατάσταση των τριών “Επιπέδων Ύπαρξής” τους, του Υλικού “παχυλού” τους σώματος, του Νοητικού τους σώματος και της Εσώτερης Φύσης τους.
Ασχολείται με το πώς αρρωσταίνουν οι άνθρωποι, και ένα μεγάλο μέρος των αγιουρβεδικών κειμένων αφιερώνεται στην Προληπτική Ιατρική, στο πώς δηλαδή τα άτομα δεν θα αρρωστήσουν, σεβόμενα και κυρίως αποδεχόμενα την Αληθινή τους Φύση και ζώντας σε αρμονία με το περιβάλλον τους. Και στο τέλος βέβαια, εάν κάτι δεν πάει καλά και εφόσον ο Άνθρωπος “τα καταφέρει και αρρωστήσει”, περιγράφει και τρόπους για το πώς θα επέλθει η θεραπεία και η αποκατάσταση της Υγείας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιες θα λέγαμε ότι είναι οι βασικές αρχές αυτού του συστήματος;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κατά το σύστημα αυτό, ο Άνθρωπος για να ζήσει χρειάζεται πέντε λεπτά στοιχεία τα οποία είναι ο Αιθέρας, ο Αέρας, το Πυρ, το Ύδωρ και η Γή και υπάρχουν σε όλη τη Δημιουργία και φυσικά και στον Άνθρωπο. Εξετάζοντας απλά το όλο θέμα μπορεί κανείς να πει ότι για να υπάρξει η ζωή του κάθε ανθρώπου, αυτός χρειάζεται τροφή για να θρέψει το σώμα του (Γή), νερό για να πιει (Ύδωρ), ήλιο και φως (Πυρ), αέρα για να αναπνέει (Αέρας) και χώρο για την ύπαρξή του (Αιθέρας). Εάν κάτι από όλα αυτά λείψει, τότε το άτομο θα πεθάνει. Τα πέντε αυτά στοιχεία σαν βάση της ύπαρξης της Δημιουργίας, υπάρχουν στα φιλοσοφικά συστήματα όλων των λαών του κόσμου, από την Αρχαία Ελλάδα, την Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία, μέχρι την Κίνα και την Κεντρική Αμερική.
Όταν τα πάντα είναι συντονισμένα, εργάζονται σωστά και τα τρία επίπεδα του Ανθρώπου (Σώμα, Νους και Φύση) είναι εναρμονισμένα μεταξύ τους και με το περιβάλλον, τότε ο Άνθρωπος απολαμβάνει την κατάσταση που ονομάζεται Υγεία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αυτό ακούγεται πολύ ωραίο, αλλά στην καθημερινή μας εμπειρία όλοι μας έχουμε μία άλλη, τελείως διαφορετική κατάσταση, αυτή που θα λέγαμε “ασθένεια”, είτε μιλάμε για κάτι σωματικό, είτε (ακόμη χειρότερα) για κάτι ψυχολογικό. τι λέει ο Ayurveda για τις ασθένειες;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σύμφωνα με τον Ayurveda, οι ασθένειες πρωτοεμφανίστηκαν όταν ο Άνθρωπος ξέπεσε από τον λεγόμενο “Παράδεισο της Χρυσής Εποχής” όπου όλες οι Αρετές του ήταν πλήρως εκδηλωμένες και άρχισαν σιγά σιγά να διαταράσσουν την τέλεια υγεία που απολάμβανε προηγουμένως. Η ιστορία του Παράδεισου, ή της Χρυσής Εποχής, αναφέρεται επίσης με μικρές πάλι παραλλαγές όπως και η ύπαρξη των πέντε στοιχείων, στις φιλοσοφικές παραδόσεις των λαών όλου του κόσμου.
Το σύστημα που καλείται να αντιμετωπίσει την κατάσταση της ασθένειας είναι ο Ayurveda με το τρίπτυχο: Hetu (αιτιολογία των ασθενειών), Linga (συμπτωματολογία) και Aushadha (θεραπευτική προσέγγιση).
ΕΡΩΤΗΣΗ: Και πώς γίνεται αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα πάντα ξεκινούν όταν κάποιος άνθρωπος ανακαλύψει ότι κάτι περίεργο συμβαίνει στην υγεία του. Όταν δηλαδή αρχίσουν να εμφανίζονται διάφορα συμπτώματα που τον ταλαιπωρούν. Εάν αυτά δεν υποχωρήσουν, τότε ο ασθενής θα απευθυνθεί σε κάποιον ιατρό αναζητώντας βοήθεια για να θεραπευτεί. Ο ιατρός θα πρέπει τώρα ξεκινώντας από τα συμπτώματα (Linga) της ασθένειας την οποία παρουσιάζει ο ασθενής του, να αναζητήσει τις βαθύτερες αιτίες (Hetu – κοινή ρίζα με την Ελληνική λέξη Αίτιο) που τον οδήγησαν στην ασθένεια και στη συνέχεια δίνοντας τις κατάλληλες θεραπευτικές οδηγίες (Aushadha), να τον οδηγήσει και πάλι στην κατάσταση της Υγείας.
H πορεία που θα ακολουθήσει ο ιατρός στην προσπάθειά του να βοηθήσει τον ασθενή του θα περάσει από κάποια σημαντικά στάδια, με σημείο “κλειδί” την έρευνα για να διαγνωσθούν πιθανές ανισορροπίες του οργανισμού. Εδώ θα χρειαστεί ένα λεπτομερές ιστορικό, κλινική εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις και γενικά όλα όσα χρειάζονται για τη σωστή διάγνωση των αιτιών της ασθένειας, για τα οποία βέβαια χρειάζεται άνεση χρόνου. Θα ακολουθήσουν θεραπευτικές οδηγίες με τη χρήση φαρμάκων, βοτάνων, οδηγιών διατροφής, τεχνικών αναπνοής, κλπ.
Εκείνο που πρέπει να τονισθεί, είναι ότι η Υγεία στον Ayurveda δεν θεωρείται αυτοσκοπός, δεν είναι το τέλος του δρόμου, αλλά μάλλον μια απαραίτητη κατάσταση και προϋπόθεση για την Πνευματική Εξέλιξη του Ανθρώπου. Ο σκοπός της ζωής δεν είναι απλώς να ζει κανείς “υγιής”, ενώ ταυτόχρονα είναι χαμένος στις καθημερινές του συνήθειες, ξεχνώντας την πνευματικότητά του. Είναι μάλλον να αναζητήσει το πραγματικό νόημα της Ζωής. Να συνειδητοποιήσει και να ξαναθυμηθεί την Αληθινή του Φύση.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ξεφεύγοντας λίγο από αυτά τα ιστορικά στοιχεία, ποια θα λέγαμε ότι είναι η σημερινή κατάσταση;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στη δεκαετία που πέρασε, ο Δυτικός κόσμος βλέπει με αγωνία τη ραγδαία αύξηση των σοβαρών ασθενειών (καρδιοπάθειες, καρκίνος, ψυχοσωματικά προβλήματα) ενώ είναι αλήθεια ότι οι “επιφανειακές” ασθένειες όπως οι δερματοπάθειες (με την κορτιζόνη) και οι λοιμώδεις νόσοι (με τα αντιβιοτικά) έχουν σχετικά περιοριστεί.
Εάν θεωρήσουμε όλη την ανθρωπότητα σαν ένα ενιαίο άνθρωπο, αυτός ο Άνθρωπος δείχνει (με την πάροδο των αιώνων), να πάσχει όλο και σε βαθύτερα στρώματα της ύπαρξής του. Θα μπορούσε κανείς, με καθαρό και ανοικτό μυαλό, να παρατηρήσει την εξέλιξη των ασθενειών του ανθρώπου μέσα στους αιώνες, από τις επιφανειακές (δερματικές) ασθένειες, στις λοιμώδεις (χολέρα, φυματίωση) και τελικά στις βαθύτερες και σοβαρότερες σημερινές καταστάσεις.
Σήμερα τελικά “πάσχουμε” πολύ πιο συχνά και σε όλο και μικρότερες ηλικίες είτε σε κεντρικότερα και πιο βασικά όργανα του σώματος όπως είναι η καρδιά, είτε από σοβαρότερες ασθένειες όπως ο καρκίνος. Οι καρδιοπάθειες και το σύνολο των καρκίνων είναι οι δύο ασθένειες που αποτελούν με μεγάλη διαφορά τις δύο πρώτες αιτίες θανάτου από ασθένειες στον Δυτικό κόσμο (μαζί με τα ατυχήματα, συνολικά φθάνουν σχεδόν το 90% των θανάτων). Και βέβαια η επόμενη αιτία θανάτου σήμερα στις Η.Π.Α. (μετά από τα ατυχήματα), είναι οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και είναι τραγικό σήμερα στη χώρα με την τελειότερη ιατρική τεχνολογία, να πεθαίνουν άρρωστοι στα νοσοκομεία από λοιμώξεις, παρά την εντατική χρήση αντιβιοτικών.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πού άραγε οφείλεται αυτή η εξέλιξη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η αίσθηση που υπάρχει ήδη σε πολλούς ανθρώπους είναι ότι τα τελευταία σαράντα με πενήντα χρόνια, ειδικά με την υπερκατανάλωση χημικών φαρμάκων και αντιβιοτικών καθώς και με τη δραματική υποβάθμιση του τρόπου ζωής (κακή διατροφή, ατμοσφαιρική ρύπανση, τεράστιες ποσότητες ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών στην ατμόσφαιρα από ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς και ραντάρ, το αφόρητο καθημερινό άγχος, κλπ.), ο οργανισμός του Ανθρώπου παρουσιάζει μεγάλη αδυναμία στις σωματικές και ψυχικές αμυντικές του δυνάμεις.
Βρισκόμαστε δηλαδή μπροστά σε μία κατάρρευση του αμυντικού συστήματος προστασίας που διαθέτει ο άνθρωπος και στο Σώμα του, αλλά και στον Νου του. Το προφανές αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση “νέων ασθενειών”.
Οι άγνωστοι μέχρι πριν λίγα χρόνια ιοί (όπως ο ιός του AIDS και ο ιός Ebola που “εμφανίστηκε” πρόσφατα στο Zaire) αποτελούν ένα τεράστιο ιατρικό πρόβλημα, καθώς δεν υπάρχει χημικό φάρμακο που να μπορεί να τους αντιμετωπίσει. Είναι επίσης γνωστό ότι τα μικρόβια τα οποία με ευκολία αντιμετωπίζαμε με τα απλά αντιβιοτικά στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, σήμερα αναπτύσσουν ανθεκτικότητα και πρέπει τα ερευνητικά εργαστήρια να εργάζονται υπερεντατικά για να παρασκευάζουν όλο και πιο σύνθετα και πιο ισχυρά αντιβιοτικά. Ήδη ορισμένοι κορυφαίοι ερευνητές εκφράζουν αμφιβολίες για την πορεία που έχει πάρει η όλη ιστορία και αρχίζουν να στρέφονται προς την κατεύθυνση της ισχυροποίησης του ίδιου του αμυντικού συστήματος του ανθρώπου και όχι τόσο στο να βρίσκουμε συνεχώς νέα αντιβιοτικά.
Αλλά και τα “αυτοάνοσα” νοσήματα όπως είναι ο ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ελκώδης κολίτιδα, κλπ., κάνουν έντονα αισθητή την εμφάνισή τους. Αυτές οι ασθένειες, εάν το σκεφτεί κανείς καλά, αποτελούν μια “σχιζοφρενική” κατάσταση κατά την οποία ο ίδιος ο οργανισμός στρέφει το αμυντικό του σύστημα εναντίον των δικών του κυττάρων σε κάποια όργανα, αναγνωρίζοντάς τα σαν “ξένα” και “επικίνδυνα” και τα οποία τελικά, σταδιακά καταστρέφει. Σήμερα η εξέλιξη αυτών των καταστάσεων απλώς καταστέλλεται με τη χρήση της κορτιζόνης και η έρευνα για το τι ακριβώς συμβαίνει, προς το παρόν πελαγοδρομεί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Και τι γίνεται με τα ψυχικά νοσήματα, με το άγχος που ταλαιπωρεί όλους μας σήμερα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ως προς τον ψυχικό κόσμο του Ανθρώπου, ο “μοντέρνος” τρόπος ζωής δημιουργεί τέτοιους ρυθμούς και συνθήκες που το άγχος και οι πολλές ψυχοσωματικές ασθένειες και νευροφυτικές διαταραχές είναι καθημερινό πρόβλημα. Δεν υπάρχει πια ο γνωστός ήρεμος ρυθμός της καθημερινότητας ο οποίος υπήρχε επί χιλιάδες χρόνια, μέχρι και αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Συνηθίζω να λέω συχνά το παράδειγμα για τις μετακινήσεις με το άλογο και το κάρο: Η κάθε γενιά επί χιλιάδες χρόνια μεγάλωνε και ζούσε σε αυτό το “αργό και ήρεμο” μοτίβο. Σήμερα όμως, έχουμε ανθρώπους που όταν γεννήθηκαν ήξεραν για το κάρο και την άμαξα τα οποία μάλιστα και χρησιμοποίησαν σαν μικρά παιδιά, και τώρα οι ίδιοι άνθρωποι έχουν δει τους αστροναύτες να περπατούν στο φεγγάρι και τα αεροπλάνα να διασχίζουν καθημερινά τον ουρανό. Φαίνεται ότι όλη αυτή η πρόοδος ήταν ίσως “δυσκολοχώνευτη” για την ψυχική υγεία της ανθρωπότητας και αυτή η απότομη επιτάχυνση του ρυθμού ζωής σίγουρα δημιουργεί πολλά ψυχικά και ψυχοσωματικά προβλήματα.
Είναι ίσως συγκλονιστικό και το γεγονός που φαίνεται από επίσημα στοιχεία ότι περίπου το ένα τρίτο των ενηλίκων ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιεί σε τακτική βάση κάποια αγχολυτικά φάρμακα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι σίγουρο ότι πολλοί συνάνθρωποί μας προβληματίζονται με όλα αυτά και αναζητούν κάποιες διεξόδους. τι έχει να προσφέρει το Αγιουρβεδικό Σύστημα σε αυτή την αναζήτηση; Πώς μπορεί να συνδυαστεί η σημερινή συμβατική ιατρική με αυτό το σύστημα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η “αποτυχία” της Δυτικής Ιατρικής σκέψης συνίσταται στο ότι ασχολήθηκε πολύ με την επιφάνεια (δηλαδή με τα συμπτώματα) και όχι με τη βαθύτερη ουσία (τις αιτίες δηλαδή) των ασθενειών. Η όλη συναρπαστική πρόοδος της Ιατρικής αυτής τα τελευταία χρόνια είναι (αν το σκεφθεί κανείς καλά, και χωρίς προκαταλήψεις), σχεδόν αποκλειστικό αποτέλεσμα της προόδου της τεχνολογίας και μόνο και όχι της καθαρής ιατρικής σκέψης.
Τα παραδείγματα είναι πολλά, όπως η μεγάλη διαγνωστική ευκολία που παρέχουν η αξονική και μαγνητική τομογραφία, τα υπερηχογραφήματα, η ψηφιακή αγγειογραφία, τα ηλεκτρονικά μικροσκόπια, κλπ. και επίσης οι νέες θεραπευτικές τεχνικές με σύμπλοκα “έξυπνα” φάρμακα (smart drugs), χρήση Computers, μονάδες εντατικής θεραπείας, ακτίνες Laser, κλπ.
Κανείς βέβαια δεν πρόκειται να απορρίψει την σημερινή τεχνογνωσία, ή να μη δεχθεί όσα έχει να προσφέρει η σύγχρονη έρευνα στον τομέα της διάγνωσης, ή να αγνοήσει τα εντυπωσιακά επιτεύγματα στην ανάπτυξη και τελειοποίηση της χειρουργικής και μικροχειρουργικής καθώς και τη θεραπεία επείγουσας ανάγκης σε ατυχήματα και οξείες ασθένειες, που κυριολεκτικά σώζουν πάρα πολλές ζωές. Σαν ιατρός χαίρομαι ιδιαίτερα που σήμερα έχω στη διάθεσή μου όλα αυτά τα θαυμαστά επιτεύγματα της τεχνολογίας, και σαφώς θα χρησιμοποιήσω ότι από όλα αυτά χρειάζεται ο ασθενής μου.
Με τη μελέτη όμως του συστήματος Ayurveda, ο σημερινός Ιατρός αλλά και ο οποιοσδήποτε άνθρωπος, βλέπει έναν ολόκληρο καινούργιο κόσμο να ξανοίγεται μπροστά στα μάτια του και να τον προκαλεί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Δηλαδή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Συνηθίζω να θέτω σε όλους τους ασθενείς μου κατά τις πρώτες τους επισκέψεις στο ιατρείο τον εξής προβληματισμό και ερώτημα ταυτόχρονα:
«Ας υποθέσουμε ότι με “μαγικό τρόπο” αύριο το πρωί όλα σας τα σημερινά χρόνια προβλήματα παύουν να υπάρχουν. Ας δεχθούμε ότι αύριο έχει εξαφανισθεί η δερματική αλλεργία, το άσθμα σας, το έλκος στομάχου, η κολίτιδα, οι ημικρανίες, το άγχος σας και η κατάθλιψη. Ας δεχθούμε ότι αυτό είναι δυνατόν – που δεν είναι. Εάν δεν αλλάξουμε τις καταστάσεις και συνθήκες εκείνες που σας οδήγησαν στο να έχετε τα προβλήματα αυτά, εάν δεν μεταβληθεί η συνισταμένη των δυνάμεων που σας αρρωσταίνουν, εάν δεν αλλάξουμε τον τρόπο ζωής, διατροφής, ύπνου, εργασίας, ανάπαυσης, συνηθειών κλπ., τότε είναι απλώς και μόνο θέμα χρόνου το πότε θα επανεμφανιστούν ακριβώς τα ίδια προβλήματα υγείας».
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι όμως μπορεί να γίνει; Τι μπορεί να κάνει ο κάθε ένας που τον ενδιαφέρει η Υγεία του;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όταν ο R.Kipling έγραφε ότι ” … Η Ανατολή είναι Ανατολή και η Δύση, Δύση και αυτά τα δύο δεν πρόκειται ποτέ να συναντηθούν…”, δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι μόλις μία γενιά μετά, στον τομέα της Ιατρικής Επιστήμης το ποιήμά του αυτό θα ξεπερνιόταν από τα ίδια τα γεγονότα. Ένα ανοιχτό μυαλό είναι πάντα έτοιμο να κρατήσει τα καλύτερα στοιχεία από τις δύο πηγές που έχει μπροστά του και, απορρίπτοντας οτιδήποτε είναι περιττό, να σχηματοποιήσει και να βάλει σε πρακτική εφαρμογή το απαύγασμα των δύο Επιστημών που εξετάζουν τον Άνθρωπο από διαφορετικές πλευρές.
Το σύστημα Ayurveda θεωρείται από πολλούς σαν μια περίεργη, μυστικιστική, εσωτερική επιστήμη που απευθύνεται σε λίγους “μυημένους”. Αν και ο Ayurveda αποτελεί συμπλήρωμα – προσθήκη σε ένα από τα τέσσερα πανάρχαια βιβλία Σοφίας των Ινδιών όπως ήδη αναφέραμε, το σύστημα αυτό έχει και ένα “εξωτερικό”, πρακτικό μέρος που σαν μια τελείως πρακτική και εφαρμοσμένη επιστήμη, δίνει Αρχές και Νόμους που κυβερνούν τον κάθε άνθρωπο τόσο σε κατάσταση υγείας, όσο και ασθένειας.
Ο Ayurveda μιλάει για κάθε άποψη της Δημιουργίας, για κάθε στοιχείο και οργανικό Ον που ζει στον πλανήτη μας και το Σύμπαν ολόκληρο, και πέρα από αυτό δίνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις και οδηγίες που έχουν δοκιμαστεί και τελειοποιηθεί μέσα από τους αιώνες και απευθύνονται σε όλους αυτούς που αναζητούν την Αληθινή Γνώση, Συνείδηση και Ευτυχία. Η Επιστήμη αυτή δεν βασίζεται σε μια απλή, περιστασιακή, επιφανειακή άποψη των πραγμάτων, αλλά έχει τις ρίζες της στην πανάρχαια σοφία και η εφαρμογή αυτού του συστήματος δεν περιορίζεται από τα στενά πλαίσια του τόπου, του κλίματος, της εποχής, ή των γενικότερων περιβαλλοντικών συνθηκών.
Ο Ayurveda έχει εφαρμογή σε κάθε τόπο, σε κάθε εποχή και απευθύνεται σε κάθε Άνθρωπο που θέλει να γνωρίσει την Αληθινή του Φύση.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σήμερα στην Ελλάδα τι γίνεται; Γνωρίζουν οι Έλληνες για τον Ayurveda;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην πατρίδα του Ιπποκράτη, οι αρχές και οι ιδέες που πρώτος αυτός καθιέρωσε στη σύγχρονη περίοδο της Δυτικής Ιατρικής, αρχίζουν σιγά σιγά να ξαναέρχονται στην επιφάνεια καθώς οι άνθρωποι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι ο δρόμος που έχει πάρει η “Κλασική Ιατρική”, απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τις αληθινές αιτίες των ασθενειών. Η ιδέα της Αιτιολογικής Θεραπείας των διαταραχών απασχολεί όλο και περισσότερο τους Ιατρούς και φυσικά και τους ασθενείς.
Στην Ελλάδα σήμερα μπορεί να βρει κανείς όλα τα βότανα που περιγράφονται στα Αγιουρβεδικά κείμενα, είτε αυτοφυή, είτε εισαγωγής. Μπορεί πολύ εύκολα να ακολουθήσει κανόνες διατροφής, άσκησης και να χρησιμοποιήσει βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φυτοθεραπευτικά σκευάσματα, όλα βασισμένα στην ιδιοσυγκρασία του (Αέρινη – Vata, Πύρινη – Pitta ή Υδάτινη – Kapha). Μπορεί να ακολουθήσει ομοιοπαθητική θεραπεία την οποία περιγράφει σαφώς ο Ayurveda από το 6,000 π.Χ., ή να ακολουθήσει αλλοπαθητική θεραπεία ή και να χειρουργηθεί, εάν πράγματι αυτό χρειάζεται. Μπορεί να κάνει μασάζ, αρωματοθεραπεία, βελονισμό, ή οτιδήποτε άλλο πρόκειται να τον βοηθήσει, αρκεί να είναι κατάλληλο για την ιδιοσυγκρασία του.
Η σωστή πληροφόρηση για όλα αυτά μπορεί να έλθει μέσα από την ενημέρωση από τον τύπο, από βιβλία που κυκλοφορούν και στα Ελληνικά (η βιβλιογραφία στα Αγγλικά είναι τεράστια), από ηλεκτρονικά μέσα όπως το Internet, καθώς και από την παρακολούθηση ειδικών σεμιναρίων που απευθύνονται και στο ευρύ κοινό αλλά και σε ανθρώπους που ασχολούνται με την θεραπευτική (ιατροί, φαρμακοποιοί, νοσηλευτές, εναλλακτικοί θεραπευτές, κλπ.).
Μπορεί τελικά ο καθένας να μάθει να αναγνωρίζει τον Αγιουρβεδικό του τύπο και στη συνέχεια γενικότερα τι τον ωφελεί και τι τον βλάπτει, έτσι ώστε με τις κατάλληλες απλές αλλαγές στη ζωή του και τους αντίστοιχους θεραπευτικούς χειρισμούς να “απολαύσει” αυτό το αγαθό που ονομάζεται Ψυχική και Σωματική Υγεία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα που πρέπει να πάρει κανείς για να αποφύγει τις βλαπτικές συνέπειες του σύγχρονου τρόπου ζωής;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Υπάρχει ένα πενταπλό σύστημα πρόληψης που αναφέρει ο Ayurveda και το οποίο έχει εφαρμογή σε κάθε τόπο και χρόνο και βοηθάει τους ανθρώπους στο να μην αρρωστήσουν:
- ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Για μερικούς ανθρώπους η λέξη “πρόγραμμα”, τους δημιουργεί αυτόματα μία απέχθεια και μία αίσθηση ότι εάν ακολουθήσουν κάποιο πρόγραμμα στη ζωή τους θα νιώθουν καταπίεση και μιζέρια. Είναι βέβαια γεγονός ότι σήμερα με την “τρελή καθημερινότητα” μέσα στις μεγάλες πόλεις, υπάρχει μία τάση πολλών ανθρώπων να “ξεφεύγουν” στις ελεύθερες ώρες τους, κάνοντας πράγματα που τους “ευχαριστούν” και τους “χαλαρώνουν”. Βέβαια όταν οι ίδιοι άνθρωποι παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα υγείας (από τα “απλά” έως τα “δύσκολα”), απαιτούν από τη μοντέρνα ιατρική στην οποία έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους, να τους θεραπεύσει (ουσιαστικά να τους αφαιρέσει τα συμπτώματα), χωρίς ίσως να τους περνάει καν από το μυαλό ότι ένα σημαντικό κομμάτι από τις αιτίες αυτών των ασθενειών βρίσκεται στον τρόπο που ζουν, εργάζονται, αλλά και …διασκεδάζουν επί αρκετά χρόνια. Όταν κάποιος άνθρωπος απομακρυνθεί για λίγο από τη μεγάλη πόλη, τότε είναι πιο εύκολο να παρατηρήσει τους ρυθμούς της φύσης και το ότι η όλη Δημιουργία “έχει κάποιο πρόγραμμα”. Tο πρώτο λοιπόν αυτό μέρος της “πρόληψης” αναφέρει όλες τις διάφορες καθημερινές μας ασχολίες (ξύπνημα, λήψη πρωινού, καθαριότητα σώματος, δραστηριότητες μέσα στην ημέρα, συνθήκες εργασίας, στοιχεία διατροφής, τρόποι χαλάρωσης, ερωτική ζωή, κλπ.) και πώς όλα αυτά μπορούν να γίνονται με τρόπο που να συμφωνεί με τους φυσικούς ρυθμούς και να είναι ταιριαστά με την ιδιοσυγκρασία μας.
- ΑΝΑΠΝΟΗ: Το δεύτερο μέρος ασχολείται με την αναπνοή και εξετάζει την όλη λειτουργία της εισπνοής και εκπνοής και το πώς η υγεία μας επηρεάζεται από τη σωστή (ή μη…) λειτουργία της αναπνοής. Είναι αυταπόδεικτο γεγονός το ότι κανείς δεν μπορεί να ζήσει περισσότερο από μερικά λεπτά χωρίς το οξυγόνο του αέρα που εισπνέει. Και όμως, ελάχιστοι άνθρωποι σήμερα ασχολούνται με το πώς ακριβώς αναπνέουμε, το τι ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εισπνοής και εκπνοής, πώς γίνεται η περίφημη “ανταλλαγή” των αερίων (η πρόσληψη του οξυγόνου και η αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα), κλπ. Πολλές ασθένειες που σήμερα συναντώνται σε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, έχουν τις ρίζες τους ή επηρεάζονται σε μικρό ή και μεγάλο βαθμό από την αναπνοή. Η αναπνοή παίζει το ρόλο ενός συνδετικού κρίκου μεταξύ του Σώματος και του Νου του Ανθρώπου, ενός κρίκου τον οποίο η σύγχρονη ιατρική δείχνει να αγνοεί, θεωρώντας την όλη διαδικασία της αναπνοής μία απλή μηχανική διεργασία εισροής και εκροής του αέρα από το αναπνευστικό σύστημα και μίας απλής ανταλλαγής αερίων στις κυψελίδες.
- ΔΙΑΤΡΟΦΗ: Ένα τεράστιο θέμα, ίσως το σημαντικότερο πεδίο στο οποίο μπορεί ο καθένας να κάνει αποφασιστικές αλλαγές που να έχουν άμεση σχέση με τη βελτίωση της υγείας του, είναι το θέμα της διατροφής. Σήμερα δεν υπάρχει σχεδόν συζήτηση στην οποία να μην τίθεται κάποια στιγμή και το πρόβλημα της διατροφής, καθώς όλοι αναγνωρίζουν το ότι υπάρχει μία (επιεικώς) άναρχη κατάσταση στο χώρο αυτό. Οι σύγχρονοι διαιτολόγοι είναι πελαγωμένοι μέσα σε μία θάλασσα από νούμερα που τους πνίγουν (αριθμός θερμίδων, περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, επί τοις εκατό αναλογία λευκωμάτων, λιπών και υδατανθράκων, συντηρητικές ουσίες, χρωστικές, αριθμοί Ε, κλπ.) και παράλληλα η σύγχρονη παραγωγή τροφίμων (ειδικά με τις επεμβάσεις σε επίπεδο γενετικού υλικού) δείχνει να ξεφεύγει τελείως από όλα όσα γνωρίζαμε σαν “φυσικά”, μέχρι πριν από μόλις δέκα με δεκαπέντε χρόνια. Οι εντατικές μέθοδοι για την επίτευξη όλο και μεγαλύτερης γεωργικής παραγωγής (υπερεντατικές καλλιέργειες, ειδικά λιπάσματα, ορμόνες στο πότισμα ή και στο ψέκασμα των φυτών, φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα και όλα τα συναφή) και η αναζήτηση μεθόδων για γρηγορότερη και φθηνότερη απόδοση στον τομέα της κτηνοτροφίας, μπορεί να αρχίζει να παραβιάζει πλέον τις ανοχές της φύσης. Στο κεφάλαιο βέβαια της διατροφής μπορεί να ενταχθεί και η χρήση των λεγομένων “συμπληρωμάτων διατροφής”, (πρόκειται για βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία ή άλλες ουσίες), που τον τελευταίο καιρό δέχονται -συνήθως- κακόπιστη κριτική από την Ιατρική Κοινότητα. Η απλή αλήθεια είναι ότι δυστυχώς οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία δεν έχουν υψηλά ιστάμενους “σπόνσορες” σε κυβερνητικά ή άλλα κλιμάκια, δεν έχουν τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις των εμπορικών κυκλωμάτων, και σαφώς δεν έχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους καθώς οι πρώτες ύλες είναι “φυσικές” και χαμηλού κόστους, δεν συντίθενται σε κανένα χημικό εργαστήριο το οποίο στη συνέχεια θα εκμεταλλεύεται την “πατέντα” για αρκετά χρόνια, κλπ. Υπάρχουν σήμερα πολλές εταιρίες παραγωγής βιταμινών και ιχνοστοιχείων που έχουν αναπτύξει ειδικά κέντρα έρευνας και πιστοποίησης, αφιερώνουν χιλιάδες “ανθρωπο-ώρες” στην αναζήτηση φυσικών πηγών και οργανικών μεθόδων παραγωγής, έχουν βραβευθεί από οργανισμούς παγκοσμίους κύρους όπως η UNESCO, και τα προϊόντα τους ελέγχονται από ινστιτούτα διεθνώς γνωστά. Δεν μπορούν όμως να διαθέσουν από 200 έως 400 εκατομμύρια δολάρια και μία περίοδο τουλάχιστον επτά ετών για να πείσουν το F.D.A. των Η.Π.Α. για την αποτελεσματικότητα μίας …φυσικής ουσίας όπως για παράδειγμα το χαμομήλι, την οποία στη συνέχεια δεν μπορεί κανείς να “πατεντάρει” και να έχει την αποκλειστικότητα της χρήσης της… Υπάρχουν παράλληλα πολλοί ιατροί ερευνητές οι οποίοι αναζητούν λύσεις σε δρόμους μακριά από τα προϊόντα των χημικών εργαστηρίων των φαρμακευτικών εταιριών, σε πείσμα των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που κρύβονται πίσω από το “κύκλωμα του φαρμάκου”. Και βέβαια είναι από πολλά χρόνια γνωστές αρκετές περιπτώσεις διωγμού ιατρών από το επίσημο ιατρικό lobby με την κατηγορία του τσαρλατανισμού και των αιρετικών θέσεων και αντιλήψεων, οι οποίες όμως αργότερα αποδεικνύονται ορθές. Υπάρχουν τέλος σήμερα πολλές εξειδικευμένες κλινικές και ερευνητικά και θεραπευτικά κέντρα που προσφέρουν στους ασθενείς (με πλήρη πάντα ιατρική κάλυψη και χωρίς να παραγνωρίζονται τα επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής στον τομέα της διάγνωσης και της θεραπείας), εναλλακτικά προγράμματα για την αντιμετώπιση των ασθενειών τους, ασθενειών που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα παθήσεων από τις αλλεργικές, μέχρι τις πλέον σοβαρές όπως οι νόσοι του κολλαγόνου, η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο καρκίνος.
- ΥΠΝΟΣ : Ο οργανισμός μας στη διάρκεια του ύπνου αναζωογονείται και σωματικά αλλά και νοητικά. Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ένας “καλός” ύπνος είναι ίσως ο ακρογωνιαίος λίθος της ψυχικής και σωματικής υγείας ενός ανθρώπου. Είναι γνωστές πολλές περιπτώσεις ασθενειών οι οποίες ξεκινούν από προβλήματα ύπνου. Στο τελευταίο συνέδριο ψυχιατρικής, αναφέρθηκαν τα επίσημα νούμερα της κατανάλωσης ψυχοφαρμάκων στη χώρα μας, για το 2008. Με τρόμο λοιπόν κανείς διαπιστώνει ότι στην Ελλάδα των 10 (και κάτι) εκατομμυρίων κατοίκων καταναλώθηκαν 37 περίπου εκατομμύρια δόσεις αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, 89 εκατομμύρια δόσεις αγχολυτικών και άλλα 45 εκατομμύρια υπνωτικών χαπιών. Είναι προφανές ότι εάν αφήσουμε έξω τα περίπου 4 εκατομμύρια ατόμων που είναι βρέφη, παιδιά και έφηβοι, η στατιστική για τους υπόλοιπους (ενήλικους) Έλληνες είναι απογοητευτική. Υπάρχουν πανάρχαιες συνταγές οι οποίες μπορούν να ανακουφίσουν από την υπερένταση που φέρνει το άγχος, μπορούν να δυναμώσουν ψυχικά και σωματικά τον άνθρωπο, να φέρουν ένα φυσιολογικό και ξεκούραστο ύπνο, κλπ.
- ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ : Πολλοί συμβατικοί παθολόγοι θεωρούν τη σωματική άσκηση σαν κάτι τόσο απαραίτητο όσο και η αναπνοή και φυσικά όλοι θα συμφωνήσουμε μαζί τους. Όπως ισχύει και στο θέμα της διατροφής, με την ίδια ακριβώς αναλογία, θα πρέπει και η σωματική άσκηση των ανθρώπων να είναι αρμονική και ταιριαστή με την ιδιοσυγκρασία τους. Γενικά μιλώντας, κάποια άτομα είναι αυτά μπορούν να αντέξουν κάποια σημαντική σωματική καταπόνηση, και είναι επίσης αλήθεια ότι θα ωφεληθούν πολύ εάν ασκούνται τακτικά και έντονα με αεροβικές ασκήσεις, ποδήλατο, τρέξιμο, κλπ. Κάποια άλλα χρειάζονται μέτριας έντασης άσκηση, όπως το περπάτημα, το κολύμπι, κλπ. ενώ τέλος υπάρχουν άλλα που, λόγω της γενικής υπερευαισθησίας που τα διακρίνει, θα πρέπει να ασχολούνται με κάποια πιο ήπια άσκηση, όπως hatha yoga, tai chi, κλπ. Η Ολιστική προσέγγιση συστήνει να ασκείται κανείς μέχρι να καλύψει το μισό περίπου της αντοχής του και στη συνέχεια να σταματάει για ανάπαυση. Δεν πρέπει ποτέ κανείς να πιέζεται για “επιδόσεις”, διότι με τον τρόπο αυτό μπορεί να βάζει “νάρκες” στα θεμέλια της υγείας του. Αυτό το μέτρο γυμναστικής είναι ιδανικό για την κινητοποίηση του σώματος και την εξασφάλιση καλής γενικά υγείας.
Ανδρέας Θ. Τσουρουκτσόγλου
Ιατρός
Ιωσηφόγλου 1 & Λ. Συγγρού, Νέα Σμύρνη. Τηλ: 2109347065