ΓΕΝΙΚΑ

Ας προστατέψουμε λοιπόν την υγεία μας!

Εύκολο να το λες, λίγο πιο δύσκολο να το καταφέρεις!

Ο Ayurveda μπορεί να μας προσφέρει «βήμα προς βήμα» οδηγίες προς την κατεύθυνση αυτή!

Δεν θα πρέπει να ξεχνάει ο αναγνώστης ότι το Αγιουρβεδικό σύστημα, δεν είναι απλώς μία ακόμη θεραπευτική τεχνική μέσα στις πάρα πολλές που σήμερα πλέον έχουν γίνει γνωστές σαν “εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες” (όπως είναι η ομοιοπαθητική, ο βελονισμός, ο ηλεκτροβελονισμός, το σιάτσου, η αρωματοθεραπεία, η χειροπρακτική, η οστεοπαθητική, η ρεφλεξολογία, η φυτοθεραπεία, η χρωμοθεραπεία, η ηχοθεραπεία, η νηστειοθεραπεία σε συνδυασμό με την κατάλληλη διατροφή αργότερα, κλπ).

Ο Ayurveda, σαν ένα πλήρες σύστημα, περιγράφει καταρχήν όλη την Δημιουργία, το πώς δηλαδή “ξεκίνησε” το Σύμπαν, το πώς εμφανίστηκε η Γη και στη συνέχεια ο Άνθρωπος και τα υπόλοιπα πλάσματα πάνω σε αυτήν. Αναφέρεται στο πώς ακριβώς ο Άνθρωπος είναι πλασμένος, στα τρία επίπεδα ύπαρξής του, στο πώς θα πρέπει να ζει σε αρμονία με το περιβάλλον του και τι θα πρέπει να κάνει όχι μόνο για να μην αρρωστήσει, αλλά για να ζήσει με πλήρη υγεία και δημιουργικότητα όσα χρόνια του αναλογούν.
Δίνει (είναι αλήθεια …εξαντλητικά πολλές) πληροφορίες για το υλικό Σώμα και τα διάφορα όργανά του, για τον Νου και τη Φύση του Ανθρώπου, για τα τρόφιμα που αυτός καταναλώνει, για τις κλιματολογικές συνθήκες που τον επηρεάζουν, για τις συνθήκες της εργασίας του, για τις διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στην οικογένεια και την κοινωνία γενικότερα.
Περιγράφει τους ιδιοσυγκρασιακούς τύπους των ανθρώπων σε σχέση με τις τρείς Ενέργειες Vata, Pitta και Kapha αλλά και τους τύπους των ασθενειών οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν κάποια στιγμή στον Άνθρωπο. Εξηγεί τις διαδικασίες με τις οποίες μπορεί να διαταραχθεί η ισορροπία και η αρμονία και το πώς, πού και με ποιόν τρόπο θα εκδηλωθούν οι ασθένειες ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου.
Δίνει τεράστια βαρύτητα στο πώς θα διατηρηθεί η Υγεία (σωματική, νοητική και ψυχική) με έμφαση στην πρόληψη των ασθενειών. Αναφέρει μάλιστα ότι ο Άνθρωπος στην Εποχή που ζούμε σήμερα θα πρέπει να ζει κατά μέσο όρο εκατό χρόνια με πλήρη Υγεία!

Θεωρεί την Υγεία σαν την τέλεια αρμονία μεταξύ του Σώματος, του Νου και της Φύσης του Ανθρώπου, των τριών δηλαδή επιπέδων της ύπαρξής του. Την αναφέρει και σαν τη “σιωπή των οργάνων του Σώματος και του Νου”.

Αλλά η Υγεία στον Ayurveda, όπως έχω ήδη αναφέρει, δεν θεωρείται αυτοσκοπός, δεν είναι δηλαδή το τέλος του δρόμου, αλλά μάλλον μία απαραίτητη κατάσταση και προϋπόθεση για την Πνευματική Εξέλιξη του Ανθρώπου. Ο σκοπός της ζωής δηλαδή, δεν είναι απλώς το να ζει κανείς “υγιής” και ταυτόχρονα να είναι χαμένος στις καθημερινές του συνήθειες. Είναι μάλλον το να αναζητήσει το πραγματικό νόημα της ζωής. Να συνειδητοποιήσει και να ξαναθυμηθεί την Αληθινή του Φύση.

Και βέβαια, όταν (και εάν…) ο άνθρωπος αγνοήσει όλες αυτές τις πληροφορίες και οδηγίες που καταγράφονται στα Αγιουρβεδικά κείμενα για το πώς θα παραμείνει υγιής ζώντας σύμφωνα με τη Φύση του και τελικά με την καθημερινότητά του “τα καταφέρει” να αρρωστήσει, ο Ayurveda περιγράφει και τρόπους με τους οποίους θα αποκατασταθεί η Υγεία του. Το τελευταίο αυτό μέρος του Ayurveda είναι το θεραπευτικό του κομμάτι και εδώ θα βρει κανείς τις “ρίζες” και τις θεωρητικές αρχές όλων των σημερινών εναλλακτικών θεραπειών που αναφέραμε λίγο πιο πριν.

Δυστυχώς για εμάς βέβαια, όλα τα κλασσικά αγιουρβεδικά κείμενα αναφέρουν σαν παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση των ασθενειών και τη συντόμευση του χρόνου που ζει κανείς, σχεδόν …όλα όσα συμβαίνουν σήμερα στη ζωή μας.

Το συνεχόμενο στρες και οι καθημερινές εντάσεις, τα ακατάστατα γεύματα, το να τρώει κανείς φαγητό που είναι ακατάλληλο για τον συγκεκριμένο τύπο του οργανισμού του, η κατανάλωση χημικών φαρμάκων, το γενικότερο ανθυγιεινό ωράριο μέσα στην ημέρα, η κακή στάση του σώματος, ο κακός ύπνος που δεν αναπαύει βαθιά τον οργανισμό, ο κακός τρόπος αναπνοής (ρηχή και ελλιπής αναπνοή), η κακή ποιότητα του αέρα των πόλεων, η ηχορύπανση, οι άσχημες διαπροσωπικές σχέσεις, τα προβλήματα στην ερωτική ζωή και πολλοί άλλοι παράγοντες, θεωρούνται από τον Ayurveda οι βασικές πηγές των προβλημάτων της Υγείας μας.

Εδώ λοιπόν, γίνεται μία προσπάθεια συστηματικής καταγραφής πολλών πρακτικών θεμάτων της καθημερινής ζωής ενός ανθρώπου, στα οποία ο Ayurveda έχει να προσφέρει πολλά. Το όλο υλικό αναπτύσσεται σε πέντε γενικά κατευθύνσεις, με τα αντίστοιχα κεφάλαια:

Στο ξεκίνημα αναφέρεται το κατ’ αρχήν πρόγραμμα που θα πρέπει να ακολουθείται μέσα στην ημέρα ανάλογα πάντα με την ιδιοσυγκρασία του κάθε ανθρώπου, και στη συνέχεια δίνονται στοιχεία και συγκεκριμένες οδηγίες για τη διατροφή, την αναπνοή, τη σωματική άσκηση και τον ύπνο.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Για μερικούς ανθρώπους η λέξη και μόνο “πρόγραμμα“, τους δημιουργεί αυτόματα μία δυσαρέσκεια και μία αίσθηση ότι εάν ακολουθήσουν κάποιο πρόγραμμα στη ζωή τους θα νιώθουν καταπίεση και μιζέρια. Είναι βέβαια γεγονός ότι σήμερα με την “τρελή καθημερινότητα” μέσα στις μεγάλες πόλεις, υπάρχει μία τάση πολλών ανθρώπων να ξεφεύγουν στις ελεύθερες ώρες τους, κάνοντας πράγματα που τους ευχαριστούν και τους χαλαρώνουν.

Υπάρχει λοιπόν το συχνό φαινόμενο να έρχεται το Σαββατοκύριακο και όλοι να θέλουν να “ξεσκάσουν” και να “διασκεδάσουν”. Αυτή η επιθυμία τους οδηγεί στη λεγόμενη νυκτερινή έξοδο η οποία ξεκινάει με την προετοιμασία γύρω στις εννέα με δέκα το βράδυ και την αναχώρηση από το σπίτι στις δέκα με ένδεκα (για τη νεολαία αυτή η ώρα είναι συνήθως αρκετά μετά τα μεσάνυχτα, και αυτό διότι τα clubs δεν ανοίγουν πριν από αυτή την ώρα…).

Το βραδινό φαγητό είναι αρκετά αργά, και …”την ώρα που η φύση ησυχάζει”, κάποιοι άνθρωποι είναι στριμωγμένοι σε μία αίθουσα γεμάτη από καπνούς τσιγάρων, πίνοντας ένα ποτό, ακούγοντας μουσική με ένταση αρκετών ντεσιμπέλ και “διασκεδάζοντας” περνούν την ώρα τους.

Βέβαια όταν οι ίδιοι άνθρωποι παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα υγείας (από τα “απλά και καθημερινά” έως τα “δύσκολα και ανυπέρβλητα”), απαιτούν από τη μοντέρνα ιατρική στην οποία έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους, να τους θεραπεύσει (ουσιαστικά να τους αφαιρέσει τα συμπτώματα), χωρίς ίσως να τους περνάει καν από το μυαλό ότι ένα σημαντικό κομμάτι από τις αιτίες αυτών των ασθενειών βρίσκεται στον τρόπο που ζουν, εργάζονται, αλλά και …διασκεδάζουν επί αρκετά χρόνια.

Όταν κάποιος άνθρωπος απομακρυνθεί για λίγο από τη μεγάλη πόλη, τότε είναι πιο εύκολο να παρατηρήσει τους ρυθμούς της φύσης και το ότι η όλη Δημιουργία, η ίδια η Φύση γύρω μας, “έχει κάποιο πρόγραμμα”.

Δηλαδή για να καταλάβουμε: είναι κοινά παραδεκτό από όλους ότι ο ήλιος θα ανατείλει το πρωί από την Ανατολή και το βράδυ θα δύσει στη Δύση. Επίσης το καλοκαίρι θα πρέπει να κάνει ζέστη και τον χειμώνα κρύο. Στη διάρκεια της ημέρας υπάρχουν πολλές δραστηριότητες και “κίνηση”, ενώ το βράδυ, όπως ήδη αναφέρθηκε, “η φύση ησυχάζει”.

Η ανάπτυξη των φυτών ακολουθεί ένα πρόγραμμα από το πρώτο φύτρωμα ενός σπόρου, μέχρι την πλήρη και εκδηλωμένη ομορφιά ενός ανθισμένου δένδρου, και τελικά η ζωή όλων, μα όλων των πλασμάτων ακολουθεί κάποιους συγκεκριμένους (αλλά ταυτόχρονα και πανάρχαιους) ρυθμούς.

Όλα αυτά είναι τόσο απλά, τόσο αληθινά, και είναι κυριολεκτικά “μπροστά στα μάτια μας”, αλλά πολλοί άνθρωποι (για να μην πούμε οι περισσότεροι), είτε τα θεωρούν δεδομένα και δεν ασχολούνται μαζί τους, είτε τα προσπερνούν προσπαθώντας να ζήσουν “ανεξάρτητα” από αυτά.

Θεωρείται δηλαδή (σχεδόν) δεδομένο ότι, για παράδειγμα, η ύπαρξη του ηλεκτρισμού και άρα η δυνατότητα να έχουμε φώτα στη διάρκεια της νύχτας, μας επιτρέπει να ξενυχτούμε μέχρι το πρωί “διασκεδάζοντας”.

Είναι όντως γεγονός ότι δεν πρόκειται να πεθάνει κανείς απλώς και μόνο επειδή έχει ξενυχτήσει ένα βράδυ. Το “αμορτισέρ” της υγείας ενός μέσου ανθρώπου αντέχει σε αρκετές παραβιάσεις των φυσικών ρυθμών.

Είναι επίσης προφανές όμως ότι όταν κάποιος κοιμάται την ημέρα και εργάζεται τη νύχτα, τότε τα θεμέλια της υγείας του υποσκάπτονται και το “αμορτισέρ” συναντά συνεχώς μεγάλες “λακκούβες” στον δρόμο που διανύει καθημερινά.

Το λογικό και αναμενόμενο αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η εμφάνιση ανισορροπιών οι οποίες θα οδηγήσουν σταδιακά στην εκδήλωση κάποιας ασθένειας.

Το σημαντικό βέβαια πρόβλημα στην περίπτωση του ανθρώπου είναι το ότι δεν υπάρχουν “ανταλλακτικά αμορτισέρ” από το εργοστάσιο κατασκευής, ούτε δυστυχώς “εγγύηση” καλής λειτουργίας για κάποιο χρονικό διάστημα…, με δικαίωμα αλλαγής ή επιστροφής.

Και τελικά, αυτό που καθημερινά συμβαίνει είναι ότι η συνεχής παραβίαση των φυσικών ρυθμών και η ζωή χωρίς κάποιο υγιεινό πρόγραμμα, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ασθένειες. Το μόνο που μένει είναι να καθοριστεί ο χρόνος εμφάνισης των συμπτωμάτων και σε αυτό θα παίξουν ρόλο τρείς τουλάχιστον παράγοντες:

  1. Η αρχική στιβαρότητα και καλή κατασκευή του “αμορτισέρ”
  2. Το μέγεθος της κάθε λακκούβας που θα συναντά το όχημα
  3. Και παράλληλα βέβαια με όλα αυτά, η καλή “συντήρηση” στη διάρκεια της πορείας.

Είναι προφανές ότι ο ίδιος ο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει κάτι για την ήδη υπάρχουσα κατασκευή του “αμορτισέρ” που είναι καθορισμένο γονιδιακά και συγκεκριμένο από την στιγμή της γέννησης, μπορεί όμως σίγουρα να φροντίζει για την καλή συντήρηση και φροντίδα, καθώς και να προσπαθεί (όσο φυσικά είναι δυνατόν) να αποφεύγει τις μεγάλες λακκούβες στον δρόμο μπροστά του.

Όλα αυτά είναι βεβαίως αυτονόητα πράγματα για τον ιδιοκτήτη ενός αυτοκινήτου ο οποίος το αγαπά και το φροντίζει και το συντηρεί και αποφεύγει τις λακκούβες, κλπ. Και είναι επίσης αυτονόητο ότι δεν είναι δυνατόν να περιμένει κανείς να έχει ένα άψογο αυτοκίνητο μετά από 100,000 χιλιόμετρα, χωρίς να του έχει αλλάξει ούτε μία φορά τα λάδια, το φίλτρο του λαδιού, κλπ.
Είναι όμως εξαιρετικά παράδοξο σήμερα, στον 21ο αιώνα, το ότι κανείς σχεδόν δεν ασχολείται με κάποια αντίστοιχη φροντίδα με τον ίδιο του τον οργανισμό, ίσως βέβαια διότι κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να αναζητήσει το Εγχειρίδιο Χρήσης του Ανθρώπου (manual)!

Το πρώτο λοιπόν μέρος αυτού του «προληπτικού αγιουρβεδικού προγράμματος», ασχολείται διεξοδικά με το θέμα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, σε σχέση πάντα με την ιδιοσυγκρασία τους ως προς το Vata, το Pitta και το Kapha.

Αναφέρει δηλαδή όλες τις διάφορες καθημερινές μας ασχολίες ρουτίνας (ξύπνημα, λήψη πρωινού, καθαριότητα σώματος, δραστηριότητες μέσα στην ημέρα, συνθήκες εργασίας, στοιχεία διατροφής, τρόποι χαλάρωσης, ερωτική ζωή, κλπ) και το πώς όλα αυτά μπορούν να γίνονται με τρόπο που και να συμφωνεί με τους φυσικούς ρυθμούς, αλλά και να είναι ταιριαστά με την ιδιοσυγκρασία τους.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ένα τεράστιο θέμα, ίσως το σημαντικότερο πεδίο στο οποίο μπορεί ο καθένας να κάνει αποφασιστικές αλλαγές που να έχουν άμεση σχέση με τη βελτίωση της υγείας του, είναι το θέμα της διατροφής και με αυτό ασχολείται το τρίτο μέρος αυτού του βιβλίου.

Σήμερα δεν υπάρχει σχεδόν συζήτηση σε κάποια παρέα ανθρώπων, στην οποία να μην τίθεται κάποια στιγμή και το πρόβλημα της διατροφής, καθώς όλοι αναγνωρίζουν το ότι υπάρχει μία (επιεικώς…) άναρχη κατάσταση στον χώρο αυτόν.

Οι σύγχρονοι διαιτολόγοι και διατροφολόγοι είναι πελαγωμένοι μέσα σε μία φουρτουνιασμένη θάλασσα από ατελείωτα νούμερα που τους πνίγουν (αριθμός θερμίδων, περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, επί τοις εκατό αναλογία λευκωμάτων, λιπών και υδατανθράκων, συντηρητικές ουσίες, χρωστικές, αριθμοί Ε, κλπ) και παράλληλα η σύγχρονη παραγωγή τροφίμων (ειδικά με τις επεμβάσεις σε επίπεδο γενετικού υλικού από τον ταχύτατα αναπτυσσόμενο κλάδο της Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής) δείχνει να ξεφεύγει τελείως από όλα όσα γνωρίζαμε σαν “φυσικά”, μέχρι πριν από μόλις δέκα με δεκαπέντε χρόνια.

Οι εντατικές μέθοδοι για την επίτευξη όλο και μεγαλύτερης γεωργικής παραγωγής (υπερεντατικές καλλιέργειες, ειδικά λιπάσματα, ορμόνες στο πότισμα ή και στον ψεκασμό των φυτών, φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα και όλα τα συναφή) και η αναζήτηση μεθόδων για γρηγορότερη και φθηνότερη απόδοση στον τομέα της κτηνοτροφίας, μπορεί να αρχίζει να παραβιάζει πλέον τις ανοχές της φύσης.

Έχουμε ήδη αναφέρει ότι όπως ένα αμορτισέρ στο αυτοκίνητο μπορεί να αποσβέσει τους κραδασμούς από τις μικρές ανωμαλίες του εδάφους, αλλά θα σπάσει όταν θα φθάσει στη λακκούβα με το μισό μέτρο βάθος, έτσι και η φύση μπορεί να “συγχωρεί” κάποιες ενέργειες του ανθρώπου, αλλά όταν αυτός ο βιασμός των φυσικών ρυθμών ξεπεράσει κάποια όρια, τότε η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο.

Είναι πολύ πρόσφατο, στα τέλη του 20ου Αιώνα, το τεράστιο θέμα από τη νόσο B.S.E., δηλαδή τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών (η περίφημη πλέον νόσος των …τρελών αγελάδων) και τη γνωστή υστερία που ξέσπασε λόγω της πιθανότητας συσχετισμού της με την εγκεφαλοπάθεια Creutzfeldt – Jacobs των ανθρώπων. Η προσεκτική ανασκόπηση των δεδομένων από την ειδησεογραφία της εποχής, μας δείχνει ότι διάφορα “πρωτεϊνούχα συμπληρώματα” που εχορηγούντο στις βρετανικές (και όχι μόνο…) αγελάδες για τον δεκαπλασιασμό της παραγωγής γάλακτος από κάθε ζώο, περιείχαν και πολτοποιημένα εντόσθια, κόκαλα, δέρματα, σπονδύλους, βλέφαρα, κλπ στοιχεία από πρόβατα, κοτόπουλα, αλλά και από …άλλες αγελάδες.

Η προσπάθεια δηλαδή της αύξησης της παραγωγής γάλακτος, έκανε τον άνθρωπο να σπρώξει τις αγελάδες προς την …κρεοφαγία. Είναι βέβαιο γεγονός ότι η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών των αγελάδων με αυτόν τον τρόπο (τα συμπληρώματα αυτά μεταβάλλουν τις χορτοφάγες αγελάδες σε σαρκοβόρες), πολλαπλασιάζει την παραγωγή γάλακτος.

Το τεράστιο θέμα βέβαια είναι ποιός ή μάλλον ποιοί θα πληρώσουν το λογαριασμό της όλης ιστορίας, όχι μόνο σήμερα, αλλά μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

Για την όλη υπόθεση ενοχοποιείται μία πρωτεΐνη (prion) η οποία συμπεριφέρεται σαν να έχει η ίδια κάποια μορφή …αυτόνομης ζωής. Η ασθένεια αυτή δηλαδή (Creutzfeldt – Jacobs), δεν προέρχεται από κάποιους ιούς βραδείας δράσης, αλλά από μολυσματικά τεμάχια πρωτεϊνών ανώμαλης στερεομορφής, τα οποία μπορούν και μεταβάλλουν τη στερεομορφή άλλων, υγιών πρωτεϊνών. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι πρωτεΐνες αυτές μπορούν να αναπαράγουν εαυτές, σαν να έχουν δηλαδή μια αυτόνομη δυνατότητα για ζωή. Ήδη έχει ξεσπάσει μία τεράστια διαφωνία μεταξύ των ειδικών για το πώς ακριβώς συμπεριφέρεται και αναπαράγεται αυτή η πρωτεΐνη, αλλά το τελικό συμπέρασμα είναι ότι τα αποτελέσματα για την υγεία των ανθρώπων που κατανάλωσαν προϊόντα “μολυσμένα”, είναι εξαιρετικά δυσάρεστα.

Υπάρχει σήμερα πλέον μία πρόβλεψη από Βρετανούς καθηγητές (με επικεφαλής τον Dr Lacey), η οποία, στην πλέον αισιόδοξη εκδοχή της, λέει ότι ήδη στη Μεγάλη Βρετανία, μεταξύ 100,000 και 1,000,000 ανθρώπων πιθανόν να είναι φορείς της ασθένειας (ύπαρξη της λανθασμένης πρωτεΐνης prion στον οργανισμό τους) και υπολογίζεται ότι σε διάστημα δέκα έως δεκαπέντε ετών από τότε που έφαγαν το “μολυσμένο” κρέας, το 1% από αυτούς θα είναι σοβαρά άρρωστοι, ή και νεκροί (δηλαδή από 1,000 έως 10,000 άτομα).

Σύμφωνα όμως με το δεύτερο και πιο απαισιόδοξο σενάριο της ίδιας ομάδας επιστημόνων, σε δεκαπέντε με είκοσι χρόνια από σήμερα, μισό περίπου εκατομμύριο Βρετανοί θα πεθαίνουν από την ασθένεια αυτή κάθε χρόνο. Κανείς μέχρι στιγμής δεν έχει διαψεύσει επίσημα τα στοιχεία της ομάδας των Βρετανών καθηγητών, και οι προοπτικές γενικά είναι εξαιρετικά απαισιόδοξες.

Και βέβαια θα αναζητηθούν ευθύνες, και βέβαια θα γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες προς πάσα κατεύθυνση, και βέβαια θα γίνει προσπάθεια το μαχαίρι να φτάσει έως το κόκκαλο, αλλά η ιστορία με τις αγελάδες είναι δυστυχώς μόνο το σύμπτωμα μίας ασθένειας και όχι η ίδια η ασθένεια η οποία έχει να κάνει με την αλόγιστη συμπεριφορά του ανθρώπου σε σχέση με τη φύση. Στη συγκεκριμένη αυτή περίπτωση οι “εκπρόσωποι της ανθρωπότητας” ήταν οι Βρετανοί κτηνοτρόφοι και οι τεχνολόγοι τροφίμων οι οποίοι δεν πρέπει να αισθάνονται και πολύ περήφανοι για την εν γένει συμπεριφορά τους.

Ο Dr Kim Laing, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιου του Λονδίνου, ανέφερε χαρακτηριστικά:

“Εάν επιτρέψαμε τη χρησιμοποίηση κρέατος τέτοιας υποβαθμισμένης ποιότητας στις τροφές μας, τότε αξίζουμε τις συνέπειες. Οι καταναλωτές βέβαια δεν το ήξεραν, αλλά οι βιομηχανίες τροφίμων το γνώριζαν. Πιστεύω ότι είναι ένοχες”.

Οι ίδιες βέβαια οι βιομηχανίες αποποιούνται κάθε σχέση με παρόμοια προϊόντα κρέατος, λέγοντας ότι δεν γνώριζαν τίποτε. Ήδη …χαριτολογώντας, ορισμένα στελέχη της Επιτροπής Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν αναφέρονται στη νόσο B.S.E. και την εν γένει συμπεριφορά των Βρετανικών αρχών πάνω στο θέμα αυτό, αποδίδουν τα αρχικά αυτά στην φράση “Blame Someone Else”, δηλαδή “εγώ δεν φταίω, κατηγορείστε κάποιον άλλο”.

Είναι καταπληκτικό το γεγονός ότι η όλη ιστορία είχε περιγραφεί στην τραγωδία του Αισχύλου “Γλαύκος Ποτνιεύς” και ίσως να είχαμε λιγότερα προβλήματα αν οι Βρετανοί κτηνοτρόφοι διάβαζαν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς…!

Στο έργο αυτό δεν υπάρχουν βέβαια τρελές αγελάδες, αλλά …τρελά άλογα. Η ύβρις προς τους Θεούς ήταν και τότε ακριβώς η ίδια: οι άνθρωποι τάιζαν με κρέας ζώα που ήταν αποκλειστικά φυτοφάγα από τη φύση τους, παραβιάζοντας τους φυσικούς νόμους.

Ο Γλαύκος έτρεφε μάλιστα τα άλογά του με ανθρώπινες σάρκες για να αποδίδουν καλύτερα στη μάχη, με αποτέλεσμα βέβαια να προκαλέσει την οργή των Θεών του Ολύμπου, και να προκληθεί στα άλογα αυτά μία “θεόπεμπτη τρέλα” που τα οδήγησε μάλιστα σε μία αρματοδρομία να ανατρέψουν το άρμα και αφηνιασμένα να κατασπαράξουν τον ίδιο τον αφέντη τους. Από το επεισόδιο αυτό, ο Γλαύκος ονομάστηκε “Ταράξιππος” (αυτός που τρομάζει και δημιουργεί ταραχή στα άλογα) και πίστευαν μάλιστα ότι αργότερα (μετά τον θάνατό του), σαν δαίμονας κυνηγούσε τα άλογα.

Για να αφήσουμε λίγο το βοδινό κρέας, ας προχωρήσουμε σε άλλες δύο δημοφιλείς πηγές ζωικής πρωτεΐνης στον Δυτικό Κόσμο, δηλαδή το χοιρινό και τα πουλερικά. Η προσθήκη ορμονών και αντιβιοτικών στο διαιτολόγιο τους, είναι γεγονός ότι επιταχύνει την ανάπτυξη των κοτόπουλων και των χοίρων έτσι ώστε να αποδοθούν πολύ νωρίτερα στην αγορά για κατανάλωση. Οι μακροπρόθεσμες όμως συνέπειες αυτών των εξελίξεων είναι ακόμη τελείως άγνωστες.

Σήμερα οι ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτές οι αλλαγές έχουν επεκτείνει και πολλαπλασιάσει μία νέα ομάδα κινδύνων:

  1. Νέα και πιο ανθεκτικά στελέχη του επικίνδυνου μικρόβιου της σαλμονέλας στα πουλερικά και τα αυγά,
  2. Ανθεκτικά σε όλα σχεδόν τα αντιβιοτικά κλωστηρίδια, και
  3. Τεχνητές – συνθετικές ορμόνες (οι οποίες μάλιστα παραμένουν στο κρέας των ζώων, δεν αλλοιώνονται με το μαγείρεμα και περνούν και στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλώντας από πεπτικές διαταραχές μέχρι πτώση της παραγωγής σπέρματος στους άνδρες και καρκίνο του μαστού στις γυναίκες).

Σε αντίθεση με το παρελθόν (και λέγοντας παρελθόν εννοούμε ουσιαστικά όλη την χρονική περίοδο από την …αρχαιότητα μέχρι πριν από είκοσι με τριάντα χρόνια), που τα όποια προβλήματα από τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή περιορίζονταν σε τοπικό επίπεδο (στο αγρόκτημα, το χωριό ή την κοντινή πόλη), η ευρεία και κυριολεκτικά διεθνής διάσταση της αγροτικής βιομηχανίας αλλά και μεταφοράς και παγκόσμιας διάθεσης των τροφίμων, συνεπάγεται τη δημιουργία προβλημάτων υγείας σε πολλή μεγάλη έκταση, επηρεάζοντας ακόμη και ανθρώπους σε άλλες χώρες, πολύ μακριά από την αρχική εστία των όποιων προβλημάτων.

Το πρόσφατο (μέσα του 2008) τεράστιο πρόβλημα με την παρουσία μελαμίνης στο γάλα που προοριζόταν (κυρίως) για κατανάλωση από βρέφη και μικρά παιδιά, αλλά και σε πληθώρα από προϊόντα γάλακτος στην Κίνα είναι πολύ χαρακτηριστικό: Η προσθήκη μελαμίνης στο γάλα και σε άλλα τρόφιμα (όπως στα αυγά μέσα από την προσθήκη μελαμίνης στην τροφή των πουλερικών), βελτιώνει μεν την περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες, αλλά μπορεί να δημιουργήσει στους ανυποψίαστους καταναλωτές προβλήματα στη λειτουργία των νεφρών που σε ορισμένους καταλήγει σε νεφρική ανεπάρκεια και ανάγκη για τεχνητό νεφρό ή και μεταμόσχευση νεφρού.

Υπάρχει βέβαια η γνωστή υστερία στην αγορά: άνθρωποι (και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό), οι οποίοι ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν ουσιαστικά με το τί τρώνε, ξαφνικά πανικοβάλλονται. Όλοι αυτοί που αναγνωρίζουν ότι “η ντομάτα πια είναι άγευστη”, “άλλοτε καθάριζα αγγουράκι για τη σαλάτα και μύριζε όλο το σπίτι” και “ποιός ξέρει τι να χρησιμοποιούν για την παραγωγή τροφίμων”, δείχνουν τεράστια έκπληξη όταν ακούν τα πραγματικά γεγονότα.

Και φυσικά ακολουθεί ο γνωστός πανικός στην αγορά από “ανήσυχους καταναλωτές” και οι σχετικές ανακοινώσεις από τα Μ.Μ.Ε., τα παράθυρα των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων και τις κυβερνήσεις, μέχρις ότου κάποιο άλλο θέμα τραβήξει την προσοχή του κοινού.

Η όλη ιστορία συσκοτίζεται πολλές φορές ηθελημένα από άτομα και εταιρίες που έχουν κυριολεκτικά τεράστια συμφέροντα από το όλο κύκλωμα της διατροφής. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός (με την ευκαιρία των …τρελών αγελάδων), ότι γνωστή εταιρία παιδικών τροφών (συσκευασμένων σε γυάλινα βαζάκια) διαβεβαίωνε το ελληνικό καταναλωτικό κοινό την άνοιξη του 1996 ότι τα προϊόντα της παράγονται στην Αμερική και ουδεμία σχέση έχουν με το Ηνωμένο Βασίλειο (και άρα με τις τρελές αγελάδες), αλλά το Υπουργείο Εμπορίου και τα τελωνεία της χώρας μας δεν είχαν ποτέ εγκρίνει και καταγράψει εισαγωγές αυτών των παιδικών τροφών από τις Η.Π.Α. από το 1992 έως το 1995!

Ήδη αρχίζουν να εμφανίζονται στις αγορές άλλων (προς το παρόν) χωρών τα προϊόντα της “βιοτεχνολογίας”, αποτελέσματα της έρευνας στα εργαστήρια της μοριακής βιολογίας και γενετικής. Η επιστήμη αυτή έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη φυσική κληρονομικότητα των φυτών, των ζώων, των μικροοργανισμών, αλλά δυστυχώς και των ανθρώπων, με επέμβαση στο γενετικό υλικό (γονίδια) των κυττάρων.

Υπάρχουν λοιπόν σήμερα διαθέσιμα τα εξής καταπληκτικά προϊόντα (προσοχή, δεν είναι επιστημονική φαντασία…):

Κοτόπουλο με γονίδια μοσχαριού:
Είναι το κοτόπουλο που μεγαλώνει πιο γρήγορα, γίνεται πιο μεγάλο σε όγκο και βάρος και περιέχει λιγότερο λίπος…

Πατάτα με γονίδια σκορπιού:
Το φυτό γίνεται πιο ανθεκτικό στα έντομα…

Λάχανο με γονίδια βακτηριδίων:
Το φυτό έχει μεγαλύτερη προστασία από τις κάμπιες και διάφορα άλλα παράσιτα…

Ντομάτα με γονίδια ψαριών:
Με την ενσωμάτωση γονιδίων από το ψάρι “γλώσσα”, το φυτό γίνεται πιο ανθεκτικό στο κρύο και έτσι οι Σκανδιναβοί μπορούν άφοβα πλέον να καλλιεργούν ντομάτες στον κήπο τους…

Σπαράγγια με γονίδια αρουραίου:
Είναι πιο ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα και αντέχουν στον κρύο καιρό…

Το όλο κύκλωμα της διατροφής σήμερα είναι γενικά προβληματικό και υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι αναγνωρίζοντας τον κεφαλαιώδη ρόλο που παίζει για την υγεία μας η ποιότητα των τροφίμων, αναζητούν τρόπους διαφυγής είτε καλλιεργώντας οι ίδιοι ορισμένα απλά κηπευτικά, είτε ενισχύοντας τις οργανικές καλλιέργειες, οικολογικές οργανώσεις αλλά και καταστήματα που προωθούν προϊόντα όσο γίνεται πιο αγνά και πιο κοντά στη φυσική τους κατάσταση.

Στο αγιουρβεδικό αυτό κεφάλαιο περί πρόληψης των ασθενειών μέσα από την διατροφή, δίνονται και οι απλοί κανόνες υγιεινής διατροφής, οι οποίοι ισχύουν για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από την ιδιοσυγκρασία τους, την ηλικία τους, την εποχή του χρόνου, την κατάσταση της υγείας τους, κλπ. Και για να ικανοποιηθούν οι “βιαστικοί” αναγνώστες (συνήθως οι αέρινοι τύποι στους οποίους ο νους έχει την τάση να “πετάγεται” από το ένα θέμα στο άλλο), αναφέρονται εδώ σε συντομία κάποια στοιχεία από αυτούς τους κανόνες:

Είναι γενικά κακό και επιβλαβές για την υγεία μας:

  1. Όταν τρώμε πολύ, ή τρώμε χωρίς να πεινάμε ή όταν τρώμε πριν το στομάχι αδειάσει πλήρως από το προηγούμενο γεύμα.

  2. Όταν πίνουμε πολύ νερό μαζί με το φαγητό, ή φρουτοχυμούς, ή γενικά παγωμένα ποτά.

  3. Όταν τρώμε σε λάθος ώρες μέσα στην ημέρα, ή τσιμπολογάμε συνεχώς ανάμεσα στα κανονικά μας γεύματα.

  4. Όταν τρώμε λανθασμένους συνδυασμούς τροφών, ή γενικά τροφών ακατάλληλων για την ιδιοσυγκρασία μας.

  5. Όταν το περιβάλλον την ώρα του φαγητού είναι ακατάλληλο (θόρυβοι κλπ), ή κυριαρχεί υπερένταση και άγχος.

Στο κεφάλαιο αυτό βέβαια δεν πρέπει να αγνοήσει κανείς το ότι σήμερα πλέον οι γνώσεις μας για τις διάφορες βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία είναι πολύ λεπτομερείς και θα μπορούσε κανείς άνετα να εντάξει τη χρήση των “συμπληρωμάτων διατροφής” στο όλο αγιουρβεδικό σύστημα.

Για παράδειγμα θα μπορούσε κανείς να δίνει αμέσως μόλις εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια ενός κρυολογήματος (πρόβλημα Kapha), βιταμίνες Α, C και ψευδάργυρο (οι οποίες είναι ουσίες Pitta). Ήδη στην κλινική Cleveland των Η.Π.Α., χρησιμοποιούνται μασώμενες ταμπλέτες ψευδαργύρου σε όλους τους ασθενείς που παρουσιάζουν κοινό κρυολόγημα, με αποτέλεσμα να μειώνεται από 7.6 σε 4.4 ο αριθμός των ημερών της μέσης διάρκειας της ασθένειας.

Παράλληλα το μαγνήσιο και το αμινοξύ L-καρνιτίνη μπορεί άνετα να χορηγηθεί σε καρδιοπαθείς (μετά από εμφράγματα, σε επαναλαμβανόμενες αρρυθμίες αλλά και στην υπέρταση).

Τα λιπαρά οξέα (Ω3, Ω6, Ω9, GLA, κλπ, που ουσιαστικά είναι Kapha συστατικά) βοηθούν πολύ αποτελεσματικά τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, μειώνοντας τη φλεγμονή (Pitta) των αρθρώσεων.
Το συνένζυμο Q-10 (Co-Q-10) και η L-καρνιτίνη δυναμώνουν τον καρδιακό μυ μετά από ισχαιμικά επεισόδια και μυοκαρδιοπάθειες.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε για πολλές ακόμη σελίδες συνδέοντας τη σύγχρονη γνώση με τα αγιουρβεδικά δεδομένα περί Vata, Pitta και Kapha (και αυτό θα γίνει σε επόμενο άρθρο), αλλά γιατί άραγε οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία δεν έχουν πάρει τη θέση που τους αξίζει δίπλα στα κλασσικά φάρμακα της δυτικής ιατρικής;

Η απλή αλήθεια είναι ότι δυστυχώς οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία δεν έχουν υψηλά ιστάμενους “σπόνσορες” σε κυβερνητικά ή άλλα κλιμάκια, δεν έχουν τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις των εμπορικών κυκλωμάτων, και σαφώς δεν έχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους καθώς οι πρώτες ύλες είναι φυσικές και χαμηλού κόστους, δεν συντίθενται σε κανένα χημικό εργαστήριο το οποίο στη συνέχεια θα εκμεταλλεύεται την “πατέντα” για αρκετά χρόνια, κλπ.

Και για να δώσουμε ένα απλό παράδειγμα, αναφέρουμε τη γνωστή σε όλους μας Βιταμίνη C: Είναι γεγονός ότι υπάρχει η οδηγία από τους (κυβερνητικούς αλλά και ιδιωτικούς) οργανισμούς ελέγχου των δυτικών κρατών (F.D.A. κλπ), για “ημερήσια συνιστώμενη δόση” της βιταμίνης C σε ποσότητα 30 έως 60 mg, ποσότητα η οποία όντως υπάρχει σε ένα ποτήρι φρέσκου χυμού πορτοκαλιού. Αυτή λοιπόν η δόση είναι απαραίτητη καθημερινά (και πολλοί ιατροί τρέμουν στην ιδέα του να χορηγηθεί σε υψηλότερες δόσεις από αυτές που καθορίζει ο …μπαμπούλας του F.D.A.), έτσι ώστε να μην πάθουμε …σκορβούτο.

Είναι όμως γνωστό παράλληλα ότι ένας καπνιστής χρειάζεται, για κάθε τσιγάρο που καπνίζει, περίπου 30 mg C, η οποία καταστρέφεται από την πίσσα, τη νικοτίνη, το μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, τα νιτρικά, αλλά και όλες τις υπόλοιπες βλαπτικές ουσίες που περιέχονται στον καπνό του τσιγάρου και δημιουργούν τοξικές “ελεύθερες ρίζες” στο σώμα.

Εύκολα λοιπόν κατανοεί κανείς ότι ο “μέσος καπνιστής”, αυτός δηλαδή που καπνίζει 1.5 πακέτο την ημέρα, θα χρειαστεί περίπου 1,000 mg βιταμίνης C απλώς και μόνον για να καλύψει τις απώλειες που έχει από το κάπνισμα, χωρίς να ασχοληθούμε καθόλου με τις υπόλοιπες ανάγκες του. Ο άνθρωπος αυτός δηλαδή θα χρειάζεται αυτή την ποσότητα, “απλώς για να είναι σε ισορροπία”.

Εάν όμως χρειαστεί κάποια στιγμή να δώσουμε θεραπευτικές δόσεις βιταμίνης C για την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, για την ενίσχυση των βλεννογόνων, κλπ, τότε οι ημερήσιες δόσεις μπορούν να φθάσουν περιστασιακά μέχρι και τα 3, 4 ή και 5 gr. Ο Dr Linus Pauling (που τιμήθηκε μάλιστα με δύο βραβεία Nobel) και η ερευνητική του ομάδα, χρησιμοποιούσαν τακτικά υψηλές δόσεις βιταμίνης C για να αντιμετωπίσουν μία πληθώρα παθήσεων. Τα καλύτερα μάλιστα αποτελέσματα τα είχαν στη θεραπεία διαφόρων “υδάτινων” ασθενειών, διότι το πύρινο στοιχείο (Pitta) της βιταμίνης C, καταπολεμά αποτελεσματικά το διαταραγμένο Kapha.

Υπάρχουν μάλιστα πειραματικές εργασίες κλινικών, στις οποίες σε νοσηλευόμενους πάσχοντες από AIDS χορηγούνται 10 gr βιταμίνης C καθημερινά και σε καρκινοπαθείς 40 gr (!) χωρίς να παρουσιάζονται παρενέργειες. Η “επίσημη” ιατρική κοινότητα δυστυχώς δεν θέλει να λάβει γνώση του γεγονότος, και σαν τη στρουθοκάμηλο προσποιείται ότι δεν είδε και δεν άκουσε τίποτα σχετικό.

Μερικά ακόμη στοιχεία από την τεράστια έρευνα που γίνεται σήμερα, δείχνουν την όντως τραγική έλλειψη του ιχνοστοιχείου Σεληνίου από τους κατοίκους της Μεγάλης Βρετανίας (και την αντίστοιχη εμφάνιση διαφόρων προβλημάτων υγείας), και αυτό διότι τα εδάφη της χώρας τους με την υπερεντατική καλλιέργεια μετά από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουν εξαντλήσει τα αποθέματά τους και τα λαχανικά που παράγονται δεν έχουν πλέον σελήνιο. Ήδη ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος (Β.Μ.Α.) συστήνει τη συστηματική χορήγηση μικρών δόσεων σεληνίου σε όλους.

Έχει επίσης ήδη αποδειχθεί η θεραπευτική δράση που έχουν τα ιχνοστοιχεία Χρώμιο και Ψευδάργυρος στον διαβήτη των ενηλίκων, καθώς διεγείρουν με φυσικό τρόπο την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας (αρκεί βέβαια να μην γίνεται ήδη χρήση ενέσιμης ινσουλίνης). Με τον τρόπο αυτό, μειώνεται η αναγκαία ημερήσια ποσότητα από αντιδιαβητικά δισκία τα οποία προσπαθούν βίαια να εξαναγκάσουν το πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη, κινητοποιώντας τα παγκρεατικά κύτταρα, και σε πολλές περιπτώσεις διακόπτεται τελείως η χρήση τους.

Το παράδειγμα του χωρικού ο οποίος μαστιγώνει το κουρασμένο άλογο (πάγκρεας) για να πάει το κάρο του λίγο πιο κάτω (να βγάλει λίγη ακόμη ινσουλίνη), αντί να ξεφορτώσει το κάρο και να θρέψει σωστά το άλογο, είναι χαρακτηριστικό και ανταποκρίνεται πλήρως στη σημερινή αντιμετώπιση του διαβήτη με τα γνωστά μας φάρμακα. Όταν βέβαια το άλογο δεν μπορεί να προχωρήσει άλλο, έχοντας πλέον εξοντωθεί, τότε με στεναχωρημένο ύφος καταλήγουμε στη φράση: “τι να κάνουμε, τώρα δεν μπορούμε παρά να χρησιμοποιήσουμε ινσουλίνη…”. Η λογική προσέγγιση (“ξεφορτώνω το κάρο και τρέφω σωστά και δυναμώνω το άλογο”) δείχνει να αγνοείται μεθοδικά…

Υπάρχουν βέβαια σήμερα πολλές εταιρίες παραγωγής βιταμινών και ιχνοστοιχείων που έχουν αναπτύξει ειδικά κέντρα έρευνας και πιστοποίησης, αφιερώνουν χιλιάδες “ανθρωπο-ώρες” στην αναζήτηση φυσικών πηγών και οργανικών μεθόδων παραγωγής, έχουν βραβευθεί από οργανισμούς παγκοσμίου κύρους όπως η UNESCO, και τα προϊόντα τους ελέγχονται από ινστιτούτα διεθνώς γνωστά. Δεν μπορούν όμως να διαθέσουν από 200 έως 400 εκατομμύρια δολάρια και μία περίοδο τουλάχιστον επτά ετών για να πείσουν το F.D.A. των Η.Π.Α. για την αποτελεσματικότητα μίας …φυσικής ουσίας όπως για παράδειγμα το χαμομήλι, την οποία στη συνέχεια δεν μπορεί κανείς να “πατεντάρει” και να έχει την αποκλειστικότητα της χρήσης της…

Υπάρχουν παράλληλα πολλοί ιατροί – ερευνητές οι οποίοι αναζητούν λύσεις σε δρόμους μακριά από τα προϊόντα των χημικών εργαστηρίων των φαρμακευτικών εταιριών, σε πείσμα των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που κρύβονται πίσω από το “κύκλωμα του φαρμάκου”. Και βέβαια είναι από πολλά χρόνια γνωστές αρκετές περιπτώσεις διωγμού ιατρών από το επίσημο ιατρικό lobby με την κατηγορία του τσαρλατανισμού και των αιρετικών θέσεων και αντιλήψεων, οι οποίες όμως αργότερα αποδεικνύονται ορθές.

Υπάρχουν τέλος σήμερα πολλές εξειδικευμένες κλινικές και ερευνητικά και θεραπευτικά κέντρα που προσφέρουν στους ασθενείς (με πλήρη πάντα ιατρική κάλυψη και χωρίς να παραγνωρίζονται τα επιτεύγματα της συμβατικής ιατρικής στον τομέα της διάγνωσης αλλά και της θεραπείας), εναλλακτικά προγράμματα για την αντιμετώπιση των ασθενειών τους, ασθενειών που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα παθήσεων από τις αλλεργικές, μέχρι τις πλέον σοβαρές όπως οι νόσοι του κολλαγόνου – αυτοάνοσες, η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο καρκίνος.

Θα συνεχίσουμε με αναφορές στο θέμα της ΑΝΑΠΝΟΗΣ, της ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ και του ΥΠΝΟΥ…

 

Ανδρέας Θ. Τσουρουκτσόγλου
Ιατρός
Ιωσηφόγλου 1 & Λ. Συγγρού, Νέα Σμύρνη. Τηλ: 2109347065